Üzüm bağlarının hasat edildiği ve üzümlerin toplandığı döneme verilen isime; bağ bozumu deniyor. Bu süreç, üzüm tanelerinin olgunlaşıp tat ve şeker içeriğinin istenilen düzeye ulaştığı zaman gerçekleşiyor. Üzüm bağlarındaki üzümler, bağ bozumu sırasında toplanarak şarap üretimi, üzüm suyu elde etme veya tüketim amaçlı kullanılmak üzere işleniyor.
Bağ bozumu, üzüm tanelerinin renk, tat ve aroma gelişimini tamamladığı bir dönemde yapılıyor. Olgunlaşan üzümler, daha iyi tat ve aroma profiline sahip oluyor. Bu aşamada üzümler, halkalar halinde işçiler veya makineler tarafından hasat ediliyor. Hasat edilen üzümler, daha sonra işleniyor, sıkılıyor veya fermente ediliyor. Böylece şarap, üzüm suyu veya diğer ürünler elde ediliyor.
Bağ bozumu, şarap üretimi açısından da büyük bir öneme sahip. Üzüm tanelerinin olgunlaşması, şarap kalitesini etkileyen önemli bir faktör. Hasat edilen üzümlerin olgunlaşma seviyeleri, hangi tür şarap üretileceğine ve hangi kalite standardına uygun olduğuna karar vermede belirleyici bir faktör. Bu nedenle doğru üzümü, doğru toprakta ve doğru zamanda hasat etmek büyük önem taşıyor.
Bağ bozumu, bağcılıkla uğraşan bölgelerde geleneksel ve önemli bir etkinlik. Bu dönem, genellikle festivaller, etkinlikler ve topluluklar halinde kutlanıyor. Bağ bozumu, aynı zamanda üzüm bağcılığı ve şarap üretiminin kültürel ve tarihsel bir yönünü de temsil ediyor.
Üzüm türlerine, iklim koşullarına ve coğrafyaya göre değişen bağ bozumu dönemi, genellikle sonbahar aylarında gerçekleşiyor. Ülkemizde ise bağ bozumu, ağustos ortasında başlayıp, ekim sonuna dek devam ediyor.
Türkiye, zengin üzüm bağlarına ve geleneksel üzüm bağcılığına sahip bir ülke olduğu için birçok farklı bağ rotası ve bölgeleri bulunuyor. Üzüm bağlarına ve şarap üretimine ilgi duyanlar için keşfedilebilecek çeşitli bölgeler ve rotalar mevcut.
1. Kapadokya: Kapadokya, üzüm bağları ve şarap üretimi ile ünlü bir bölgemiz. Özellikle Ürgüp, Nevşehir ve Göreme gibi yerlerde üzüm bağlarına rastlamak mümkün. Burada yerel şarapları tatmak ve bağ evlerini ziyaret etmek popüler bir akvite.
2. Bozcaada: Ege Denizi'ne bakan Bozcaada, üzüm bağları ve şarap üretimiyle ünlü. Ada, yerel üzüm çeşitleriyle üretilen şaraplarıyla tanınıyor. Ada turu sırasında bağları ziyaret edip şarap tadımı yapabilirsiniz.
3. Şarköy: Tekirdağ iline bağlı Şarköy, Marmara Bölgesi'nde yer alıyor ve üzüm bağlarıyla ünlü. Burada üzüm bağlarından elde edilen ürünlerle yapılan yerel şaraplar oldukça biliniyor. Şarköy haricinde de Tekirdağ'da bağlar ve bağ evleri bulabilirsiniz.
4. Şirince: Şirince, üzüm bağları ve şarap üretimi konusunda dikkat çekiyor. Ege'nin bu sempatik kasabası, hem bağ rotaları hem de tarihi ve mimarisiyle ünlü.
5. Urla: İzmir'deki bir diğer şarap bölgesi olan Urla, üzüm bağları ve yerel üzüm çeşitleriyle üretilen şaraplarıyla biliniyor. Şarap üreticilerini ziyaret ederek şarap tadımı yapmak mümkün.
Bu bölgeler dışında da Türkiye'nin birçok farklı bölgesinde üzüm bağları ve şarap üretimi mevcut. Ancak, bağ rotalarını keşfederken güvenilir kaynaklardan ve rehberlerden destek almak önemli. Her bölge, kendine özgü üzüm çeşitleri ve şaraplar sunuyor, bu nedenle her biri farklı bir deneyim yaşamanızı sağlayabilir.
Türkiye, farklı coğrafi bölgeleri ve çeşitli iklim koşulları nedeniyle birçok farklı üzüm çeşidinin yetişmesine uygun bir ülke. Bu nedenle Türkiye'de şarapçılık için en iyi üzüm çeşitleri, farklı bölgelerde farklı tat profilleri sunan birçok çeşide dayanıyor.
1. Kalecik Karası: Ankara'nın Kalecik ilçesine özgü olan bu üzüm çeşidi, genellikle hafif ve meyvemsi kırmızı şaraplar üretmek için kullanılıyor. Yumuşak tannin yapısı ve kırmızı meyve aromalarıyla tanınıyor.
2. Öküzgözü: Elazığ, Malatya ve Diyarbakır bölgelerinde yetiştirilen Öküzgözü üzümü, genellikle meyvemsi ve canlı asitliğe sahip kırmızı şaraplar üretmek için kullanılıyor.
3. Boğazkere: Diyarbakır, Elazığ ve Gaziantep bölgelerinde yetiştirilen Boğazkere üzümü, güçlü tanninlere sahip, yüksek asitli ve yoğun kırmızı şaraplar üretmek için kullanılıyor.
4. Narince: Tokat, Amasya ve Çankırı bölgelerinde yetiştirilen Narince üzümü, beyaz şarap üretimi için tercih ediliyor. Meyvemsi ve çiçeksi aromaları vurgulayan bu üzüm, genellikle hafif ve ferah beyaz şaraplar üretmek için kullanılıyor.
5. Emir: Kapadokya bölgesinde yetiştirilen Emir üzümü, beyaz şarap üretiminde kullanılıyor. Hafif ve narin bir tat profiline sahip olan Emir şarapları, genellikle ferahlatıcı bir yapıya sahip.
6. Çal Karası: Denizli ve çevresinde yetiştirilen Çal Karası üzümü, genellikle kırmızı şarap üretimi için kullanılıyor. Yumuşak tanninleri ve meyvemsi aromalarıyla dikkat çekiyor.
7. Şiraz (Syrah): Şiraz üzümü, özellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinde yetiştiriliyor ve kırmızı şarap üretiminde kullanılıyor. Siyah meyveler, biber ve baharat notalarına sahip.
Dünya genelinde birçok farklı üzüm çeşidinden üretilen ve farklı tat profillerine sahip şaraplar bulunuyor. Bu şarap çeşitleri, hem üzümün özelliklerine hem de üretim yöntemlerine bağlı olarak farklı tatlar ve aromalar sunabiliyor. Tabii ki bu üzüm ve şarap çeşitlerinin bir kısmı, tat açısından geniş kitlelere hitap ettiği için çok daha popüler:
1. Cabernet Sauvignon: Koyu renkli ve yoğun bir kırmızı şarap olan Cabernet Sauvignon, dünya genelinde çok popüler. Genellikle tütün, frenk üzümü ve baharat notalarıyla tanımlanıyor.
2. Merlot: Merlot, daha yumuşak dokusu ve meyvemsi tatlarıyla tanınan bir kırmızı şarap çeşidi. Vişne, ahududu ve meyvemsi aromalar genellikle Merlot şaraplarına özgü.
3. Chardonnay: Beyaz şarap kategorisinde en popüler çeşitlerden biri olan Chardonnay, geniş bir aromatik yelpazeye sahip. Tropikal meyvelerden, vanilya ve tereyağı notalarına kadar çeşitli aromaları içerebiliyor.
4. Sauvignon Blanc: Sauvignon Blanc, canlı asitliği ve taze meyve aromalarıyla bilinen bir beyaz şarap çeşidi. Yeşil elma, limon ve çimen notaları, bu şarap türüne özgü.
5. Pinot Noir: Pinot Noir, narin ve hafif bir kırmızı şarap türü. Vişne, ahududu ve baharat notalarıyla tanımlanıyor. Üzümünün zor yetiştirilmesi nedeniyle kaliteli Pinot Noir şarapları, özellikle takdir ediliyor.
6. Syrah/Shiraz: Syrah olarak da bilinen bir kırmızı şarap çeşidi olan Shiraz; siyah meyveler, biber ve baharat notaları ile tanınıyor.
7. Malbec: Malbec, genellikle yoğun renkli ve meyvemsi bir kırmızı şarap. Mor çiçekler, kiraz ve mürdüm eriği notaları, bu şarap türüne özgü.
8. Riesling: Riesling, bir beyaz şarap çeşidi ve tatlıdan kuruya farklı stil ve tat profillerine sahip olabiliyor. Tatlı meyvelerden mineral notalarına kadar geniş bir yelpazeyi kapsıyor.