Hüsamettin Koçan "Gölgenin Arkasındaki" Sergisi
1 dakika okunma süresi
Bal sizlerin de bildiği gibi Türk Gıda Kodeksinin bal tebliğinde de yer alan; bitki nektarlarının, bitkilerin canlı kısımlarının salgılanan veya bitkilerin canlı kısımları üzerinde yaşayan bitki emici böceklerin salgılarının bal arısı Apis mellifera tarafından toplandıktan sonra kendine özgü maddelerle birleştirerek uğrattığı, su içeriğini düşürdüğü ve petekte depolayarak olgunlaştırdığı doğal ürünü olarak tanımlamaktayız. Ballar kaynağına göre çiçek balı ve salgı balı olmak üzere aslında temelde iki gruba ayrılır. Çiçek balı arıların çiçeklerden topladığı nektarın, vücutlarından salgıladıkları bir takım enzimlerle işlenmesi sonucu oluşan, dayanıklı, yoğun ve yüksek besin değeri içeren bir gıda maddesidir. Salgı balı ise arıların bitkilerin canlı kısımlarının salgılarından veya bitkilerin üzerinde yaşayan canlıların salgılarından ürettikleri baldır. Mesela narenciye, kekik gibi bitkilerden elde edilen bal çiçek balına; çam balı ise salgı balına örnektir.
En çok süzme bal satılırken petek bal denilen türde de bal satışı piyasada yapılmaktadır. Petekli bal; arılar tarafından yapılmış balmumlu petekler ile gözlerinde depolanmış balın birlikte bulunmasına denir. Süzme bal ise peteklerden ayrıştırılan baldır. Öncelikle; bal 100 gramında 304 kalori gibi diğer karbonhidrat kaynaklarına oranla az kalori içeren, organik asitler, amino asitler, antioksidanlar, enzimler ve mineraller olan doğanın mucize yiyeceğidir. Düzenli bal yemek; vücudun maruz kaldığı oksidasyona karşı güçlü antioksidan etkisi ile hücrelerimize olacak hasarları engellemekte, mideyi koruyarak mide ülserasyonunu önlemekte, diş çürüklerine neden olacak bakterileri öldürerek ağız ve diş sağlığını koruyabilmekte, kalp hastalıklarına neden olabilen LDL, CRP gibi parametrelerin düşmesini sağlayabilmekte ve günlük performansı olumlu yönde etkileyerek enerjik olmamızı desteklemektedir.
Beslenme uzmanı olarak, petekli bal yerine süzme bal tüketmenizi öneririm. Bir balın hem gerçek hem sağlıklı olduğunu söyleyebilmek için balın analiz edilmesi gerekir. Petek ballar homojen hale getirilemediği için analiz edilmesi pratikte mümkün değildir. Petekler arılar tarafından üretilebileceği gibi endüstriyel yollarla insanlar tarafından da üretilebiliyor. Bu petekler tekrar tekrar şekillendirilerek kullanılıyor. Bu nedenle kalıntı miktarı yıllar itibariyle artabiliyor, arıcılar tarafından kullanılan ilaçların kalıntıları peteklerde birikiyor. Önemli bir uyarıyı yaparak bal satın alırken dikkat etmeniz gereken hususa değinmek istiyorum. Açıkta bal almamaya özen göstermeli, laboratuvar analizinden geçerek içinde antibiyotik vb balda olmasını istemediğimiz yabancı bileşikler açısından değerlendirilmiş ve balın kalite göstergeleri açısından onaylanmış paketli balları almanızı önemle tavsiye ederim. Böylece sağlığınızı koruyan güvenli balı çocuklar dahil ailece güvenle tüketebileceğinizi hatırlatmalıyım.
Uzman Diyetisyen Selahattin Dönmez