4 DİYET EFSANESİNE 4 GERÇEK BİLİMSEL YANIT

Uzun zamandır elektronik postama sizlerden benzer soruların sıkça gelmesi nedeniyle endişe duyduğunuz beslenme ile ilgili yanlış edindiğiniz bazı bilgilere buradan yanıt vermek isterim. Çünkü her duyduğunuz bilgiyi çevrenizle paylaştığınızı düşünürsek yayılan hatalı önerilerin korkuyu daha da arttıracağı kesin olduğunu açıkça belirtmeliyim. Elbette çevremizi doğru bildiğimiz beslenme bilgileri ile uyarmalı ve ailemizi koruma altına almalıyız. Fakat biraz da muhakeme etmenizi ve bu korkuya sebebiyet veren bilgilerin neye, hangi kaynağa dayalı olduğunu sorgulamanızı tavsiye edeceğim. Sizlere sık sorduğunuz dört soruya net, açık anlaşılır ve satın alırken nasıl tercihler yapmanız gerektiğine yönelik önerilerimi paylaşmak isterim.   

Uht süt, süt değildir: Neredeyse her uzmanın diline dolanmış klasik bir cümle uzun zamandır konuşuluyor. Yüksek sıcaklığa maruz bırakılan UHT yöntemi kullanılan sütte tüm yararlı ve zararlı mikroorganizmalar öldürülüyor, vitaminler sıfırlanıyor ve sütün bozulmadan durması da içine katkı maddesi bulunuyor fikrinde neredeyse tüm toplum hem fikir. Bilimsel gerçekler ise bu korkutucu verilen önerinin yanından bile geçmiyor. Bilim belki de en sağlıklı süt çeşitlerinden birinin UHT yöntemi ile sunulan süttür diyor. UHT, yüksek ısının 1-3 sn kadar çok kısa süre ile sütte bozulmaya neden olacak tüm mikropların öldürülmesi, kalsiyum, protein, yağ, karbonhidrat, A ve D vitaminlerinde kayıp olmadan besleyici değerinin korunduğu sağlıklı süttür. UHT süt açıldıktan sonra maksimum 1 hafta içinde tüketilmesi gerekir. UHT veya evde ısıtılarak işlemden geçirilmiş her süt oda sıcaklığında kısa sürede, buzdolabında ise biraz daha uzun süre de olsa bozulur. Bir sütün kısa süre ya da haftalar boyunca buzdolabında kalması ve geç bozulması içinde katkı maddesi olduğunu değil UHT işlemi ile bozulmaya neden olacak mikroplardan arındırıldığını gösterir. Pastörize, günlük, UHT veya evinizde uygun ve doğru koşullarda ısıl işlem yaparak tüm sütleri tüketebilirsiniz. 

Serbest dolaşan tavukların yumurtaları besleyicidir: Amerika’dan çıkan ve dünyaya yayılan yürüyen, serbest dolaşan ya da gezen tavukların yumurtalarını yiyin fikri tavuğun eti açısından değerlidir ama yumurtanın besleyici değerine etki sağlamaz. Yumurta doğal, hiçbir olaydan etkilenmeden protein, lutein, fosfolipid, lesitin, kolesterol ve omega 3 yağ asidi içeren mükemmel bir yiyecektir. Tavuğun serbest dolaşması yumurtanın bu sağlık bileşenlerini asla değiştirmez.

Ayrıca yumurtanın kabuğunun rengi ırkına göre değişiklik gösterirken yumurtanın sarısının rengindeki açıklık  veya koyuluk ise tavuğun hangi yiyecekle beslendiğini gösterir. Bu değişiklikler de yumurtanın besleyici değerini marjinal etkilemez. Bu nedenle köy veya çiftlik yumurtası besin değeri içeriği açısından farklı olmadığından her ikisini de sağlıklı beslenme planınızda rahatlıkla satın alabilirsiniz.

Paket yoğurtlar katkı madde içerir: Yoğurt, sütün fermentasyonu ile besin içeriği zengin bir süt ürünüdür. Yoğurdun sağlıklı üretimi için sütte bir kalıntı madde olmaması, sağlıklı hayvandan sütün sağılması, çiğ süte hileli bir işlem uygulanmaması ve bunun yanında yoğurt mayasının yeterli miktarda olması gerekir. Türk Gıda Kodeksi Katkı Maddeleri Yönetmeliği ve Fermente Süt Ürünleri tebliğinde; sade yoğurtların üretiminde süt ve maya dışında herhangi bir katkı maddesi kullanılamaz demektedir. Yoğurt bakterileri uygun sıcaklık ve sürede sütte fermentasyonu başlatır ve süt pıhtılaşarak hiçbir katkı maddesi eklenmeksizin yoğurda dönüşür. Ev ve ambalajlı yoğurtların yapımı aynı ilkeye dayanır, birbirinden farklı değildir. Yoğurdun ekşi veya tatlı olması onun kalsiyum, protein ve B12 vitamini gibi yoğurttan alacağımız besin öğelerinin içeriğini etkilemez sadece bu fark mayalanma süresi ve mayalanma sıcaklığına göre değişir. Bu yüzden yoğurdu ister evde yapın isterseniz ambalajlı alın birbirinden farkı yoktur. 

Hazır ambalajlı meyve suları doğal vitaminlidir: Reklamlarda sıkça rastladığımız içinde bol vitamin var, doğadan sofranıza diye satılan hazır, paketlenmiş meyve sularının taze sıkılmış meyve sularına hem alternatif olması hem de meyve porsiyonu yerine tüketilebilir önerisi, beslenme bilimine aykırıdır. Hazır paket meyve suları; önce meyveler taze toplanır, temizlenir, preslenir ve suyu çıkarıldıktan sonra pastörize edilir. Sonra aseptik torbalara konulup soğuk hava depolarında bekletilir. Sonra günlük üretim planına göre depolardan alınarak meyve suları ürün hazırlama tanklarına konularak doluma geçilir. Sterilize edilen şişeler veya kutulara hava alınarak meyve suyu doldurulur, soğutma tünelinden geçer ve  artık etiketlenerek tüketiciye ulaştırılmak üzere marketlere dağıtılır. Görüldüğü gibi bu kadar işlem olan bir meyve de taze sıkılmış, içi vitamin dolu demek doğru değildir. Taze sıkılmış meyve suyu tüketmek istiyorsanız; mevsiminde aldığınız meyveyi uygun sıkacak yardımı ile sıkın ve hemen tüketin. Taze sıktığınız meyvenin suyunu buzdolabında dahi bekletmeyin.