Art Basel Hong Kong İzlenimleri| Alem Dergisi

Hazer Özil, Dirimart Kurucusu

Salgının başladığı günden bugüne galeri olarak sanatseverlere ulaşmada nasıl bir yol izlediniz?

Salgının ülkemizde görülmeye başladığı günden itibaren ekipçe moralimizi yüksek tutup sıkı önlemler alarak çalışmalarımızı sürdürmeye devam ettik. Virüsün Türkiye'de ilk kez görüldüğü ve herkesin evlerine kapandığı dönemde devam etmekte olan sergimizi sanal formatında çevrim içi erişime açtık. Sergiye çevrim içi erişebilir e-yayın oluşturduk. RES dergisinin tüm sayılarını Dirimart'ın web sitesi üzerinden erişime açtık. Çevrim içi konuşma serileri ve sergi turları düzenledik. İlerleyen süreçte, galeriler açılıp fiziksel mekanda sergi yapmanın mümkün olduğu dönemlerde de mevcut sergilerimizi çevrim içine taşımaya ve sergilere e-yayınlar üretmeye devam ettik. Pandeminin izleyicilere ulaşma yollarımız üzerindeki etkisi yadsınamaz, kaynak ve etkinliklerimizi dijital platformlar üzerinden paylaşıma açmak bir çeşit standart haline geldi bu süreçte bizim için.

Art Basel Hong Kong'un bu seneki edisyonunda siz de yer alıyorsunuz. Bu seneki fuara galeri olarak dahil olma serüvenini sizden dinleyebilir miyiz?

Dirimart olarak her sene Art Basel Hong Kong fuarına katılım gösteriyoruz. Pandemi sürecinde Art Basel çevrim içi düzenlenen ilk fuar oldu. Bu şekilde bir fuara katılmak bizim için de yeni bir deneyimdi. Belirsizliğin ve tedirginliğin hakim olduğu bir dönemde fuarın dünyanın her yerinden ulaşılabilir bir hale getirilmesi moral vericiydi. Fuarın bu seneki edisyonu hem fiziksel hem de çevrim içi olarak gerçekleşiyor ve her sene olduğu gibi bu sene de katılım gösterme kararı aldık. Bu sene Frieze New York kapsamında gerçekleşen Frieze Viewing Rooms, The Armory Show, Singapur'da düzenlenecek Art SG ve Contemporary Istanbul fuarlarına da katılım gösteriyoruz.

"Summer Wheat"

Fuarın hangi edisyonlarına katıldınız? Geçmiş yılları kıyasladığınızda bu seneki Art Basel nasıl geçecek sizce?

Basel'de gerçekleşen Art Basel fuarına ilk kez 2013 yılında dahil olduk. Art Basel Hong Kong'un ise kurulduğu günden itibaren tüm edisyonlarına katıldık. Yıllık raporlar incelendiğinde bu sene sanat alımlarında rekor sayılara ulaşıldı. Her ne kadar pandemi dünya çapında henüz kontrol altına alınamadığından fuarın fiziksel ziyaretçi sayısında bir düşüş beklense de etkileşim ve satış anlamında güzel sonuçlar elde edileceğini düşünüyorum.

En unutulmaz fuar deneyiminiz hangisiydi? Hikayesini sizden dileyebilir miyiz?

Her bir fuarın deneyiminin benim için yeri ve heyecanı farklı. Hepsinin ayrı bir tadı oluyor. Her sene aralarında Art Basel Hong Kong, The Armory Show, Frieze ve Contemporary Istanbul'un olduğu fuarlara katılım gösteriyoruz. Her sene, her fuarın farklı enerjileri, heyecanları ve getirileri oluyor. Dünyanın dört bir yanından sanatçılar, sanatseverler ve koleksiyonerle tanışma fırsatı elde ediyoruz. Fuarlarda tanıştığınız insanlarla yıllar içinde süregelen arkadaşlıklar ve iş ilişkileri elde etme olanağı doğuyor.

İki yıldır fiziksel olarak düzenlenemeyen Art Basel, ilk defa bu sene ziyaretçi ağırlayacak. Bu süreç hakkında neler düşünüyorsunuz?

Her ne kadar fuar ve sergileri çevrim içi olarak deneyimlemek fiziksel olarak orada bulunma deneyimini karşılamasa da fuarın çevrim içi olarak gerçekleştirilmesi ulaşılabilirlik ve sürdürülebilirlik açısından önemliydi. Fuar ekibi bu sene fuarın fiziksel olarak gerçekleştirilebilmesi için sıkı önlemler aldı. Ancak yine de dünyanın geri kalanında virüsün kontrol altına alınamamış olması ve bundan doğan panik fuarın fiziksel ziyaretçi sayısını düşürebilir. Yine de bu sene fuarın açılması umut verici bir gelişme.

Dirimart olarak hangi sanatçıların eserleri ile fuarda yer alacaksınız? Ziyaretçileri neler bekliyor?

Her sene olduğu gibi bu sene de Dirimart'ın sanatçı listesinden bir seçki gerçekleştirdik. Bu sene fuar için oluşturduğumuz seçkide Davide Balliano, Ebru Uygun, Jorinde Voigt ve Summer Wheat'in yapıtları yer alıyor. Ebru Uygun'un ve Summer Wheat'in seçkide yer alan yapıtları ilk kez fuarın bu edisyonunda izleyici karşısına çıkacak.

Hem fiziksel olarak hem de dijital bir formatla izleyiciyle buluşacak fuarda galerilerin birçoğu çalışanlarını Hong Kong'a göndermeyecek, sadece stant açacak. Galeri olarak siz fuarda nasıl yer alacaksınız?

Fuarın fiziksel olarak gerçekleşecek kısmına Hong Kong'daki uzun karantina süresi nedeniyle ne yazık ki ekip olarak katılım gösteremeyeceğiz. Standımızda Hong Kong'dan bir görevli olacak ve biz de fuar saatlerinde canlı görüşme yapabilmek için bağlantıda olacağız. Yakın zamanda geçtiğimiz yıllardaki gibi fuarlarda fiziksel olarak bulunmaya devam edebiliriz.

Fuar, yeni dijital girişimle de destekleniyor. Bu dijital girişim nasıl bir teknolojiyi kapsıyor? Pandemi sonrasında da dijital fuarlarla karşılaşmayı beklemeli miyiz?

Bu sistem eserlerin sunumu yanında canlı bağlantı kurmayı sağlıyor. Fuarı destekleyen etkinliklerin bir kısmı da bu platformda gerçekleşecek. Pandeminin sadece fuarcılık alanında değil, sergileme ve müzayede gibi diğer alanlarda da metot ve strateji değişikliklerine olan etkisi yadsınamaz. Dünyada pandemi öncesinde de dijitalleşmeye doğru hızlı bir ilerleme vardı. Pandemi bu süreci hızlandırdı ve bir nevi günümüzde dijital platformlarda görünür olmanın gerekliliğini bir kez daha hatırlattı.

Pandemi nedeniyle geçen sene çevrim içi düzenlenen Art Basel Hong Kong'un satışlarında düşüş olmuştu. Bu senekifiziki edisyonla beraber satışların ne yönde olacağını öngörüyorsunuz?

Geçen sene fuarın çevrim içi olarak gerçekleştiği dönem tam da pandemi ve dünyanın gittiği yönle ilgili endişelerin yoğun olduğu bir dönemdi. Fakat son dönemlerde dünyadaki sanat piyasasındaki hareketlilikle beraber fuarın hem fiziksel hem de çevrim içi olarak gerçekleştirileceği göz önünde bulundurulduğunda bu seneki edisyonda hedeflenen rakamlara daha yakın sonuçlar elde edileceğini düşünüyorum.

Art Basel Hong Kong sizce bu seneki edisyonla sanat piyasasına nasıl bir mesaj verecek?

Fuarın bu sene fiziksel olarak gerçekleştiriliyor oluşu ve dünyanın farklı yerlerinden galerilerin katılım göstermesi hem ümit verici hem de pandemi öncesinde gerçekleştirdiğimiz, şu dönemde özlemini duyduğumuz etkinlikleri yeniden gerçekleştirmeye yaklaştığımızın habercisi. Sergi açılışlarını, fuarlara fiziksel katılım göstermeyi, dünyanın dört bir yanından sanatçılarla ve sanatseverlerle tanışmayı gerçekleştirebileceğimiz günlerin yaklaştığına bir işaret.

Yeşim Jade Turanlı, PI Artworks İstanbul ve Londra Kurucusu ve Direktörü

Galeri olarak hem Londra'da hem İstanbul'da, bu süreçte sanatseverlere ulaşmada nasıl bir yol izlediniz?

Pi Artworks Londra şubesinin 2013 senesindeki açılışından bugüne ekip olarak sanal platform üzerinden çalışmak, fiziksel olarak bir arada olmamak bizim için yeni değil. Laser tarama ile sergileri sanal platforma taşımak da bir süredir uyguladığımız bir sistem. Pandemi süresinde sanal platformlar üzerinden izleyicimize ulaşmak ile birlikte, yormamak adına es verip durduğumuz zamanlar da oldu.

Art Basel Hong Kong'un bu seneki edisyonunda siz de yer alıyorsunuz. Bu seneki fuara galeri olarak dahil olma serüveninizi sizden dinleyebilir miyiz?

Hong Kong'a 12 seneden beri düzenli olarak gitmekteyiz. Fuar önce Art Hong Kong olarak başladı sonrasında ise Art Basel Hong Kong olarak yaklaşık 10 senedir devam ediyor. Bizim için en muhteşem getirisi Hong Kong başta olmak üzere tüm fuarın tüm Asya'ya hitap edebilmesi. Hong Kong, Çin, Kore, Tayvan, Singapur ve Malezya ana koleksiyonerlerimizin ağırlıklı olarak yaşadığı bölgeler. Art Basel Hong Kong Mart 2020 ayında ilk iptal edilen global fuar oldu. Ve tabii ki ilk çevrim içi deneyimlenen fuar oldu. İlk online fuardaki deneyimi ile bu şu andaki çevrim içi platformları karşılaştırdığımızda ne kadar kısa zamanda ne kadar öğrenildiğini görüyoruz. Frieze New York fuarını da online yapıyoruz. Fuarın daha yarısında olmamıza rağmen, sergilenen işlerin yarısı satıldı. Yeni koleksiyonlara giren işlerin yanında, bizimle iletişime geçip, bağlantıda kalmak isteyenlerin sayısı bugün 50'nin üzerine çıkmış durumda. Çevrim içi fuarlar fiziksel olanların yanında varlığını kalıcı bir şekilde sürdürecekler. Hem Frieze New York hem Art Basel online gösterimlerinin dışında çoğunlukla kendi yerel piyasasına hitap edecek fiziksel bir fuar da gerçekleştirecekler. Art Basel Hong Kong'da bu sene 104 galeri var. 60'ın üzerinde galeri fuarı Hong Kong'a adım atmadan gerçekleştiriyor.

Gülay Semercioğlu, "Yerleşim"

Fuarın hangi edisyonlarına katıldınız? Geçmiş yıllarla kıyasladığınızda bu seneki Art Basel Hong Kong nasıl geçecek sizce?

Art Basel Hong Kong'un ilk edisyonundan itibaren bir parçasıyız. İlk seneler "Insights" bölümünde kişisel projeler yaptık. Art Basel Hong Kong'da solo sergilenen ilk sanatçımız Mehmet Ali Uysal oldu, sonrasında sırası ile Gülay Semercioğlu, Susan Hefuna'yı sunduk. Bu sunumlardan sonra Art Basel Hong Kong'un "Galleries" kısmına kabul gördük. Son senelerde galeri sanatçılarının tümünden bir seçki gösteriyoruz. Bu sene Art Basel Hong Kong'a katılan 104 galeri çok kuvvetli sunumlar hazırladı. Tabii ki fiziksel ziyaret geçen senelerden farklı olarak sadece Hong Kong izleyicisi ile buluşacak. Global izleyici çevrim içi olarak izleyecek. Fuar alanında bulunacak onlarca VIP temsilcisi ise ellerindeki Ipad ile koleksiyonerleri fuar alanında video bağlantısı ile gezdirmek için bekliyor olacak. Çeşitli küratörlerin düzenlediği video fuar turlarına katılma imkanınız da olacak. Tüm bu yeni kazanılan araçlar önümüzdeki senelerde de işlevlerini sürdürecekler.

En unutulmaz fuar deneyiminiz hangisiydi? Hikayesini sizden dileyebilir miyiz?

Fuarlarda benim en sevdiğim her seferinde başka bir coğrafyanın, farklı galerinin içine girip, kendinize dışarıdan bakma fırsatı bulmanız. İzleyicisi ile, dönüşümü ve gelişimi ile kalitesiyle her Art Basel Hong Kong benim için özel olmuştur.

Fuarda bu sene hangi sanatçıların eserleriyle yer alacaksınız? Ziyaretçileri Pi Artworks bölümünde neler bekliyor olacak?

Pi Artworks, Art Basel Hong Kong'da Gülay Semercioğlu'nun "Mediteranean" isimli çini duvarını sergileyecek. "Mediteranean", 66 adet 30x30 ebadında çini eserden oluşuyor. Bir araya geldiklerinde üç buçuk metreye uzanan bir çini duvar Gülay Semercioğlu'nun enamel kaplı, gümüş bazlı endüstriyel tellerinden oluşan işleri kinetik bir öge içeriyor. İşe baktığınızda bir ucundan diğer ucuna gözünüz dolaşırken, ışık oyunları sizi hem spritüel hem de ihtişamlı bir duyguyla kaplıyor. Semercioğlu, fuar izleyicisi için bir video da hazırladı. Hem işlerinden hem kendisinden bahsettiği bu video bu fuarın çeşitli platformlarında yer alacak. Gülay Semercioğlu'nun "Mediteranean" isimli bu özel işinin fuar genelinde öne çıkacağını düşünüyoruz. Geçtiğimiz ay New York Metropolitan Müzesi destekçilerine, Gülay Semercioğlu son dönem işleri üzerinden online atölye yaptık. Bu sunumda yine çiniden esinlenerek yapılan eserlerine ağırlık verdik. Semercioğlu'nun son dönem işlerini önümüzdeki senelerde uluslararası müze ve kurumlarda daha çok göreceğimizin habercisi olmak isterim!

Bu sene hibrit bir sistem denediğini duyuran Art Basel, fuarda yer alacak galerilerin birçoğunun sadece eserlerinin Hong Kong'ta yer alacağını açıkladı. Galeri olarak siz fuarda nasıl yer alacaksınız?

Art Basel Hong Kong ekibi, fuar yerleşimini denetleyecek. Ayrıca bizlere birer asistan tahsis ettiler. Asistanımıza Zoom üzerinden stant içinde sergilenecek sanatçılarla ilgili eğitim veriyoruz. Sanatçı ile ilgili tüm bilgiler aynı zamanda fuarın tahsis ettiği Ipad'de yer alıyor. Hong Kong'da bulunmayan koleksiyonerler, izleyiciler için videolu bağlantı imkanı da sağlayacak. Tüm Art Basel Hong Kong ekibi ile aylardır iletişim içindeyiz. Art Basel Hong Kong ekibiyle Adeline Ooi liderliğinde her zaman profesyonel ve yakın ilişkilerin kurulduğu bir fuar olmuştur. Fuar direktörü ve ekibi fuarı her sene bir adım daha ileri taşımıştır. Bu sene de aynı anlayış devam ediyor.

Art Basel Hong Kong'a galeri katılımcı sayısının geçen senelere kıyasla azaldığını görüyoruz. Galeri sayısının bu düşüşünü nasıl yorumluyorsunuz?

Art Basel Hong Kong galeri sistemine zarar vermemek için elinden geleni yaptı. Bu seneki formatı açıklarken defalarca hem mail hem de kişisel olarak bize ulaşarak dönemin zor olduğunu, bu sene katılmak galeriyi zorlayacaksa yer almamanın fuarın ileriki edisyonlarında negatif bir etki yaratmayacağını defalarca belirttiler. Kimseyi zorlamak istemediler. Bu yüzden bazı galeriler bu seneyi atlayıp finansal denge bulmak istediler. Galeri sayısı bu seneye özel bir durum. Önümüzdeki sene yine 280-300 galeri arasında olacaktır.

Fuar yeni bir dijital sistemle çevrim içi olarak da misafirlerini ağırlayacak. Bu süreçle beraber hayatımıza giren dijital gösterimler pandemi sonrasında da devam eder mi sizce?

Dijital bir platform olmayan bir fuar veya laser scan versiyonu olmayan iyi bir galeri, sergi hayal edemiyorum ileride.

Pandemi nedeniyle geçen sene çevrim içi düzenlenen Art Basel'in satışlarında düşüş olmuştu. Bu seneki fiziki edisyonla beraber satışların ne yönde olacağını öngörüyorsunuz?

Art Basel Hong Kong dünyada iptal edilen ve dijital versiyonu lanse eden ilk fuar oldu. Hem platform teknik sistemin oturması hem izleyicinin online fuara alışması zaman aldı. Satışların etkilenmesi bu sebebe bağlı olabilir. Benim Frieze New York online viewing room'da gözlemlediğim, talep sahipleri bizim fiziksel fuarda olup olmadığımızı bile genelde bilmiyor. Tamamen isim online sunumu üzerinden seçimleri yapıyorlar. Beklentimizin çok üzerinde seçimler yapıyorlar. Art Basel Hong Kong'da da benzerinin deneyimleneceğini düşünüyorum.

Art Basel Hong Kong sizce bu seneki edisyonla sanat piyasasına nasıl bir mesaj verecek?

Adeline Ooi yönetiminde Art Basel Hong Kong, her sene olduğu gibi galerilerine ve izleyicisine iyi bir fuar deneyimi yaşatmak için çalışıyor. Bu belirsiz dönemde, 60'ın üzerinde galerinin uzaktan kumandayla fiziksel bir fuara katılması Art Basel Hong Kong etrafında ne kadar sağlıklı bir ekosistem olduğunun göstergesidir. Fuarın, mesajı da ortak çalışma ve ekosistemlerin önemini vurgulamak olacaktır.