2025 Pantone Rengi Açıklandı: Mocha Mousse
1 dakika okunma süresi
Vitaminler sağlığın korunması ve metabolizmanın canlılığı için çok az miktarda alınsa da müthiş etkiler yaratan besin bileşenleridir. Ve vitaminlerin çoğu vücutta üretilemez bu nedenle doğal besinler ile alınması şarttır. Ancak 2 vitamin vardır ki; vücudumuz bunu farklı yollarla üretebilir. Biri bağırsak florasında bakteriler tarafından üretilebilen K vitamini diğer ise güneş ışınlarındaki UV ışınları ile deride üretilebilen D vitaminidir. Vitaminler vücutta depolanma yeteneklerini suda ya da yağda çözünme durumuna göre sağlarlar.
Yağda çözünen vitaminler A, D, E ve K vitaminleridir. Bu vitaminler vücutta uzun süreler boyunca depolanabilir. Bu nedenle bu vitaminlerin yetersizliği kısa sürede gözlenmez. Suda çözünebilen vitaminler C ve B kompleks grubu vitaminleridir. B kompleks grubu vitaminleri; B1, B2, B3, B6, folat, B12, pantotenik asit, biyotin ve kolinden oluşur. B12 vitamini dışında diğer suda çözünen vitaminler çok kısa süreliğine vücutta depolandıktan sonra böbrekler yardımı ile vücuttan atımı sağlanır.
Mineraller; fizyolojik rolleri vücutta belli olan inorganik elementlerdir. Demir, sodyum, potasyum, klorit, kalsiyum, florit, magnezyum, fosfor, bakır, selenyum, çinko, iyot ve manganez her gün su ile yiyecekler vasıtasıyla vücuda alınması hayati önem taşır. Minerallerin çoğu vücutta metabolizmanın birçok aşamasında yer alır ve bazıları uzun süre depolanarak uygun koşullarda yeniden metabolik aktiviteler için kullanılması vücut tarafından sağlanır.
Yeterli ve dengeli bir beslenme tarzında yaş ile fiziksel aktiviteden bağımsız olarak genel anlamda vitamin – mineraller ihtiyacı karşılasa da birkaç vitamin ve mineral için çoğu zaman bu yeterli alım söz konusu olamaz. Bu nedenle yediklerimiz ve içtiklerimizin besin değeri yüksek şekilleri ile tüketmek bu yetersiz alınabilecek vitamin – minerallerin güvenli alımı açısından önemi çok büyüktür. Dünya çapında ve özellikle gelişmekte olan ülkelerde ortalama 2 milyar kişi demir, A vitamini ve iyot eksikliğini belirgin bir şekilde yaşarken daha az sıklıkta çinko, folat ile D vitamini eksikliğine bağlı hastalıklar ile mücadele içinde yaşamlarını sürdürmektedir. A vitamini eksikliğinde ciddi hastalıklar, körlük ve çocuklarda ölüme neden olurken; iyot yetersizliğinde guatr, bilişsel fonksiyonlarda azalma, ölü doğumlarda artış ve hamilelerde düşüğe neden olabilir. Gelişmiş Avrupa ülkelerinde genelde hastalık düzeyini oluşturmayan orta düzeyde vitamin ve mineral yetersizlikleri görülür. Bunun nedeni sağlıklı doğal yiyeceklerin beslenmede bulunması ve zenginleştirilmiş yiyecek tüketiminin bilinçli bir düzeyde yapılıyor olmasıdır.
A vitamini: Görme fonksiyonları, bağışıklığın güçlenmesi, cilt ve mukoza zarının onarımı için gereklidir. Tam yağlı süt, havuç, kayısı ve yeşil yapraklı sebzeler A vitamininden değerli yiyeceklerdir.
D vitamini: Kemik mineralizasyonu, kalsiyumun emilimi ve hastalıklardan korunmada rolü bulunur. Yağlı balıklar, süt, yumurta, tereyağı ve margarinlerde az miktarda da olsa bulunur.
E vitamini: Antioksidan özelliği açısından her gün alınmalıdır. Bitkisel sıvı yağlar ve koyu yeşil yapraklı sebzelerde bolca bulunan bu vitamin buğday gibi tahıllar badem gibi yağlı tohumlarda da bulunur.
K vitamini: Kanın pıhtılaşması için ana faktör olup kemik gelişimi için de önemlidir. Koyu yeşil yapraklı sebzeler K vitamini ihtiyacımız için yeterli olan beslenme kaynaklarıdır.
B1 Tiamin vitamini: Enerji ve karbonhidrat metabolizması için gereklidir. Et, süt, tam tahıllar, yumurta ve tam tahıllı kahvaltılık gevrekleri en iyi kaynaklarıdır.
B2 Riboflavin vitamini: Enerji metabolizması için gereklidir. Süt ve süt ürünlerinde bolca bulunur. Süre floresan rengini veren madde olup yoğurdun yeşil kısmında ise tüm gereksinimi karşılayacak kadar bulunur.
Niasin: Enerji metabolizmasında olmazsa olmaz vitamindir. Et, balık, tam tahıl ve kuru yemişlerde bulunur.
B6 vitamini: Karbonhidrat ve protein metabolizmasında bulunan bu vitamini yeterli almak için günlük beslenmede et, tam tahıllar, yumurta, sebze ve süt ile beslenmek yeterlidir.
Folat: Kan oluşumunda görevli bu vitamin çocuklarda büyüme ve gelişmeyi de destekler. Koyu yeşil yapraklı sebzeler, zenginleştirilmiş kahvaltılık gevrekler ve kuru baklagiller foltattan oldukça zengin besinlerdir.
B12 vitamini: Alyuvarların oluşumu ve nörolojik fonksiyonlar için önemli olan bu vitamin et, balık, süt ürünleri, yumurta ve maya özütünde bulunur.
Biyotin: Enerji metabolizması için önemli görevi olan bu vitaminin ana besin kaynakları iyi pişmiş yumurta ve kuru baklagillerdir.
Pantotenik Asit: Enerji metabolizması için önemli olan diğer vitaminlerden biri de pantotenik asit; et, patates, yumurta ve tam taneli tahıllarda zengin miktarda bulunur.
Açıkçası beslenmede koyu yeşil yapraklardan oluşan salata, her gün düzenli 1 yumurta, 1 su bardağı süt, 1 su bardağı yoğurt, az miktarda balık ve tam tahıllar-kurubaklagil-kuru yemişlerden birini düzenli olarak tükettiğinizde neredeyse tüm vitaminleri kolayca yeterli hatta güvenli miktarda alabilmektesiniz. Beslenmenizi her gün özenle gözden geçirin.
Tükettiğiniz yiyecekleri önemseyin. Böylece hem fiziksel hem de zihinsel olarak oluşabilecek sorunlardan vitamin-mineralleri doğal yollardan vücuda sağlayarak korunun.