Bir Tenorun Hikayesi: Mario Frangoulis'in Sanatla Geçen 35 Yılı
20 dakika okunma süresi
Amsterdam'ın Museumplein parkına bakan Rijksmuseum, yaklaşık altı bin parçadan oluşan koleksiyonu ile mutlaka ziyaret etmeniz gereken müzelerden. Müzenin tamamını keşfetmeniz rahatlıkla beş saatinizi alabilir. Ancak bu kadar vaktiniz yoksa Rijksmuseum'ı ziyaret ettiğinizde görmeniz gereken en önemli sanat eserlerini bulmanıza yardımcı olabiliriz.
Hollandalı Altın Çağ ressamı Rembrandt Harmenszoon van Rijn'in (1606-1669) "The Night Watch (Gece Nöbeti)" adlı tablosu, şüphesiz Rijksmuseum'ın en değerli eserlerinden biri. Sadece müzenin en büyük ve en önemli eseri olmakla kalmıyor, aynı zamanda müzenin merkezinde yer alan ve Gallery of Honor'a açılan Night Watch Gallery ile tüm koleksiyon, kelimenin tam anlamıyla onun etrafında inşa ediliyor. Bu devasa, gerçek boyutlardaki tablo, dramatik ışık ve gölge oyunlarının yanı sıra durağan bir askeri sahneden ziyade hareket halindeki bir grubun yenilikçi bir tasviri olmasıyla da ünlü.
17'nci yüzyılda yaşamış Hollandalı usta Johannes Vermeer'in (1632-1675) hayatı hakkında çok az şey biliniyor ve sanatı da benzer şekilde gizemle örtülü. Vermeer, Hollanda'nın Altın Çağı'ndan çıkan en büyük ressamlardan biri olmasına rağmen, yaşadığı dönemde oldukça mütevazı bir saygı gördü. Ancak yaklaşık 200 yıl sonra ışığa, renge ve biçime gösterdiği titiz özenle tanındı. Ressamın pek çok ev içi sahnesinden biri olan "The Milkmaid", sanatçının teknik becerisini gözler önüne seriyor.
Rijksmuseum'da eserleri sergilenen 24 kadından biri olan Judith Leyster'ın bu başyapıtı yaklaşık 250 yıl boyunca tanınmadı. Yaşadığı dönemde büyük saygı gören Leyster, ölümünden sonra neredeyse tamamen unutuldu ve birkaç yüzyıl boyunca eserleri tamamen ünlü ressam Frans Hals'a ya da sanatçı eşi Jan Miense Molenaer'e atfedildi. 19. yüzyılın sonlarında nihayet hak ettiği tanınırlığa kavuştu. Özellikle "The Serenade" tablosu, ışığın ustaca yorumlanmasıyla biliniyor.
Jacob Cornelisz van Oostsanen, Hollanda Altın Çağı'ndan önce, ölümünden bir asır sonra sanat dünyasına hükmedecek olan estetiğin şekillenmesinde önemli bir rol oynadı. Bu eseriyle, Hollanda'dan çıkan ilk otoportrelerden birini üretti; bu, sanatçıların sanatsal süreçteki rollerine ilişkin artan öz farkındalıklarının bir işaretiydi.
Goya'nın bu eseri yüzeyde oldukça basit bir portre çalışması gibi görünse de aslında hiç de öyle değil. İspanyollar bölgeyi geri almadan önce İspanya'nın geçici olarak Fransızlar tarafından işgal edildiği Yarımada Savaşı'ndan hemen sonra yapılmış ve X-ışınları, mevcut resmin İspanyol yerine Fransız bir yetkiliye ait olduğu düşünülen önceki bir resmin üzerine uygulandığını ortaya çıkardı. Uzmanlar, Goya'nın İspanyol yönetiminin geri dönmesi üzerine Fransızlara olan yakınlığını gizlemek için orijinal portrenin üzerine resim yaptığını düşünüyor.
Night Watch Gallery 'nin hemen dışındaki Gallery of Honor'da yer alan "The Sampling Officials" da etkileyici büyüklükte bir başka eser. Gerçek hayattan çok daha büyük olan bu eser, bir avuç şehir bürokratını iş başında gösteriyor. Ancak dönemin grup portrelerinin çoğunun aksine -ki bu portrelerde özneler genellikle poz verirler- burada resmedilen memurlar, hareket halinde ve görevleri izleyici tarafından yarıda kesilmiş gibi görünüyor.
Rijksmuseum, Karel Appel'in "Square Man (Kare Adam)" tablosunun da aralarında bulunduğu oldukça küçük bir modern sanat eseri koleksiyonuna sahip. Cesur ve renkli olmasına rağmen, resim eğlenceli olmaktan uzak. Aksine; bakan gözleri, açılmış parmakları ve açıkta duran cinsel organıyla figür, iddialı olma çabası taşıyor.
Rijksmuseum, küçük ama etkileyici bir Asya sanatı koleksiyonuna ev sahipliği yapıyor; bunların arasında Hindu tanrısı Nataraja'nın, King of Dancers'ın (Dansçılar Kralı'nın), dünyanın yaratıcısı ve yok edicisinin neredeyse bin yıllık bu heykeli de bulunuyor. Neredeyse bir metreyi aşan boyuyla galerinin merkezinde heybetli bir figür oluşturuyor.
Rembrandt henüz 22 yaşındayken yapılan bu otoportre, sanatçının yüzünü gizleyen 'chiaroscuro' kullanımıyla dikkat çekiyor. Bu resim, Rembrandt'ın en büyük eserleri olarak kabul edilen, bilinen 80'e yakın psikoloji yüklü otoportresinin adeta bir habercisi.
Bu triptik, şimdiye kadar üretilmiş en ünlü Kutsal Kitap temelli eserler arasında. Altın buzağı heykeline tapan ve böylece Tanrı'nın gazabına uğrayan İsrailoğulları'nın hikayesini anlatıyor. Geç Rönesans döneminde yaratılan eser, detaylara gösterdiği özen ve anlatı bütünlüğüyle tanınıyor.
Rijksmuseum'ın en alt katında, tehlikedeki insanların kurtarıcısı olarak kabul edilen Budist tanrısı Guanyin'in bu heykeli yer alıyor. Budist illüzyon kavramının bir metaforu olan ayın su üzerindeki yansıması üzerine yaptığı meditasyonun bir tasviri olduğu söyleniyor. Aslen Hint tanrısı Avalokitesvara'nın Doğu Asya'daki temsili olan Guanyin, Tang Hanedanlığı döneminde Çin'de dişileştirildi.
Bu resmi, incelediğimizde kendimizi hemen mektubun ne hakkında olduğunu merak ederken buluyoruz. Yakından baktığınızda Johannes Vermeer'in bize bazı görsel ipuçları bıraktığını görebiliyoruz; kadının kağıdı iki eliyle kavrayıp dudaklarını ayırması, muhtemelen önemli bir haber aldığı anlamına geliyor. Ama o kabarık elbise hamile bir karnı mı örtüyor? Mektubun içeriği sadece onun değil, bebeğin de hayatını değiştirecek mi? Bunu asla bilemeyeceğiz ama Vermeer'in resimlerindeki belirsizlik 400 yıl sonra bile bizi büyülüyor.
Jan Steen'in resimleri kaotik aile dinamiklerini eğlenceli bir şekilde temsil etmeleriyle tanınıyor. Bu resme baktığımızda, müzik çalınırken, şarkılar söylenirken ve içkiler dökülürken çıkan kargaşayı neredeyse duyabiliyoruz. Sağ üst köşeye yakınlaştığımızda, üzerinde "Like father, like son (Baba gibi, oğul)" yazılı bir kağıt parçası görüyoruz; bu da sarhoş bir hayatın eğlenceli olsa da muhtemelen çocuklarınız için en iyi örnek olmadığını gösteriyor. Yine de Steen'i katı bir ahlakçı olarak göremeyiz; ne de olsa sanatta böyle bir neşe nadiren görülür ve Jan Steen'in kötü alışkanlıkları eleştirmenin yanı sıra onları eğlenceli bir biçimde tasvir etmekten de keyif aldığı açık.
Jacob van Ruisdael, belki tanınan bir isim değil ama 17. yüzyıl Hollanda Altın Çağı'nın en büyük sanatçılarından biri. ""The Windmill at Wijk bij Duurstede (Wijk'teki Yel Değirmeni)", bir Hollanda manzarasıyla ilişkilendirebileceğiniz tüm unsurları içeriyor; yel değirmeni, alçak düz arazi ve bulutlu gökyüzü. Burada dramatik manzaranın kendisinden başka bir hikaye yok, bulutların arkasından altın bir parıltı ortaya çıkarken aydınlık ve karanlık arasında bir savaş yaşanıyor.
Teknik açıdan bakıldığında, "The Threatened Swan (Tehdit Altındaki Kuğu)", güç, hareket, kuvvet ve öfke dolu güzel bir eser. Sol alt köşedeki köpek, yakın tehdide işaret ediyor. Resme köpekle neredeyse aynı perspektiften baktığımız için kuğuya yönelik tehdidin anlık, her yerde bulunan ve hatta bizden, yani izleyiciden gelebilecek bir tehdit olduğunu hissediyoruz. Yakından baktığımızda; tablodaki her bir konunun üzerinde etiketler olduğunu görüyoruz. Köpek "Devlet Düşmanı", yumurta "Hollanda" ve kudretli kuğu "Büyük Emekli". Bu kelimeleri kimin eklediğinden kimse emin değil, ancak resim tamamlandıktan yıllar sonra, muhtemelen 1672 civarında eklenmiş.