Laurence Jenk ile Heykel Sanatı Üzerine

25 yıldır bronz, pleksiglas, alüminyum, mermer, polyester ve murano camı gibi malzemelerden parlak renkli devasa "Bonbon" heykeller yaratan Laurence Jenk ile İstanbul ziyaretinde bir araya geldik. Şeker formunu sanata dönüştüren ve sadelikle bunu sunan Jenk, uzun yıllardır sürdürdüğü bu form yapısında pek çok konuya değiniyor. Şekil repertuarını zenginleştiren yeni koleksiyonlara hayat veren Jenk'in sıra dışı sanatının seyrine davetlisiniz.

Eserleriniz genellikle canlı, şeker gibi mutluluk hissi veren forma sahip. Bu benzersiz motifleri sanatınızda kullanmaya ilham veren şeyler nelerdi?

Heykel yapmaya 25 yıl önce başladım. Bu yolculuğun başında sanat hakkında pek fikrim yoktu, kendi kendimi geliştirdim diyebilirim. Küçükken şekerleme yememe izin verilmezdi. Annem her zaman "Evde şeker olmaz" derdi. Çocukluğumda bu durum çok acı vericiydi. Tüm arkadaşlarım özgür bir şekilde şeker yiyebilirdi ama bana izin verilmezdi. Bana şeker veren tek kişi dedemdi. Bu küçük kaçamaklar dedemle aramızda sırdı. "Sakın annene söyleme" derdi. Muhtemelen heykel yapmaya başladığımda çocukluğumdaki bu anılar gözümde canlandı. Nesne olarak evimde bulunan şekerleri seçmeye karar verdim. Ve onları fırına koydum. Onlar eriyince onlardan bir şeyler yapabileceğimi fark ettim. Başlangıçta sanatım gerçek şekerlerle başladı aslında. Tuval üzerine kompozisyonlar yaptım ve bunlar içine reçine ve renkler ekledim. Ve sonra bu kompozisyonları pileksi ile korurdum. Çünkü bu çalışmaları böcekler yiyebilirdi. İlk olarak, 25 yıl önce, geri dönüşüm fikri aklıma geldi ve küçük pileksiyi fırına koydum, böylece bir tarafı, diğer tarafa büktüm. Ve bu bir bonbondu. Yani bu ilk eserimdi. Sürpriz! Aynen bu şekilde şans eseri "Bonbon" eserlerim oluştu.

Yeni bir heykel düşünüp oluştururken yaratıcı süreciniz nasıl ilerliyor?

Her gün farklı süreçlerle karşı karşıya geliyorum. Bu, heykellerimi oluşturmada benim için ilham kaynağı. Şu an burada bir şey, gelecekteki sanat eserlerim için bana ilham verecek bir şey olabilir. Yaklaşık 25 yıldır "Bonbon" serisine hayat veriyorum. Hala aynı ilhama sahibim ve hala hayalini kurduğum çok fazla "Bonbon" yapıtı var. "Bonbon" daki değişimimi dünyada olup biten şeyler hakkında farkındalık yaratmak için kullanmak istiyorum. Savaş, kadınlar, ekonomi, tüketim ve toplumsal olaylar hakkında yapıtlarımla bir bilinç oluşturmak, dileğim. Sanatın bu konular hakkında söz söylemesinin değerli olacağı kanaatindeyim. Sanatımın evrimi ve değişimi her zaman benim hayattaki omurgam.

Heykelleriniz için malzemeleri nasıl seçiyorsunuz ve malzeme seçiminiz, eserinizin mesajına veya anlamına nasıl katkı sağlıyor?

Ben heykellerimde pileksi malzemesini kullanıyorum. Hayatımın sonuna kadar da bu malzeme ile çalışmak istiyorum. Elbette farklı malzemeleri de sanatımda kullanmayı seviyorum ama ana malzemem her zaman pileksi olacak. Pileksi, yapacağım eserin biraz da sınırlarını belirliyor. Pileksi ile çalıştığım zaman maksimum iki metre uzunluğunda eser yapabiliyorum. Beş metrelik bonbon yapmak için polyester kullanıyorum. Eserlerimde kullandığım bir diğer malzeme de murano camı. Son eserlerimde murano ile bonbonla bardaklar yaptım. Heykelde bir diğer sevdiğim malzeme de mermer. Mermer, o kadar asil bir malzeme ki onunla her şey yapabilmek mümkün. Benim için bir diğer önemli konusu ise malzemenin geri dönüştürülebilmesi. Sanatta gezegende olup bitenler hakkında bilinçli olmak ve bu konuda adımlar atılması gerektiğini düşünüyorum.

Sizce bir sanatçı çevresel farkındalığa dikkat çekmek için neler yapmalı?

Kendimden örnek vermek gerekirse ben heykel yaparken geri dönüştürülmüş pileksi kullanıyorum. Bu bile sanatçı için küçük bir adım olurken gezegenimiz için büyük bir adım. Ayrıca, denizden, çölden ya da gezegeni kurtaracak başka şeylerden gelen bazı yeni malzemeleri de çalışmalarımda kullanmak istiyorum. Heykellerimde de bu konuya çok fazla değiniyorum. Contemporary Istanbul'a katıldığım turuncu bonbon heykelim bu çalışmalarımdan biri. Bu heykelimde gezegendeki sıcaklık artışına dikkat çektim. Turuncu heykeli meta haline getirdim. Parlak olan bu turuncu heykeli açık havada bilerek bıraktım. Zamanla heykel güneşten gelen zararlı ışınlarla solmaya başladı. Turuncu zemin yer yer hafif sarıya, hatta yer yer beyaza dönüştü. Bu aynı zamanda evrimimizin de kanıtı. Bu evrende olmak çevreye duyarlı olmayı ve ona saygı duymayı gerektiriyor. Çevresel faktörler bu anlamda benim için önemli. Benim sanat eserimin evrimini çevresel faktörler belirliyor diyebilirim.

Heykelleriniz insana neşe verirken, bir oyun oynama hissi de uyandırıyor. İzleyicilerin eserlerinizle etkileşimde bulunduğunda hangi duyguları ve deneyimleri yaşamasını istersiniz?

Sanatımı paylaşmayı çok seviyorum ve bu bana çok fazla neşe ve mutluluk veriyor. Sanatın insana iyi gelen bir yönü var. Evinizde bir sanat eseri bulundurmak, müzeye ziyarete gitmek, sanat eserini uzun uzun incelemek insana iyi gelen şeylerin başında yer alıyor. Sanat eserinin amacı sizi bir konu hakkında düşündürmek aslında. Ben bu anlamda insana mutluluk veren sanat eserleri yaratmayı seviyorum. Geçtiğimiz yıllarda New York'ta otobüs durağında bir sergiye imza attım. Burası insanların işe gidip geldiği, zamanla yarıştıkları yoğun bir bölgeydi. Bu bölgede insanlar sanatla ilgilenmiyor ve metroya, otobüse binip gidiyorlardı. Ben de tam bu noktaya bir eserimi koydum. İnsanların yaşam telaşı sırasında kafalarını kaldırıp bu eserle karşılaşmaları onların yüzünde ufak bir gülümsemeye neden oldu. Bu eserim pek çok duyguya dokundu. Bu yüzden sanatın size mutluluk ve özel bir şey getirmesinin çok güzel bir şey olduğunu düşünüyorum.

Sanatsal tarzınız veya yaklaşımınız yıllar içinde nasıl evrildi ve bu değişiklikleri etkileyen faktörler nelerdir?

Yıllar geçtikçe sanat anlayışım oldukça gelişti. Kompozisyonla başlayan sürecim "Bonbon" serisiyle devam etti. Sanatımın her döneminde farklı bir malzemeyle yeni konulara değinen "Bonbon" lar yarattım.

Sanatınız genellikle çağdaş sanat ile günlük objeler arasındaki çizgide ilerliyor. Bu birleşimin heykellerinizdeki önemi ne?

Bu eserler en başından beri bir sanat eseri. Aynı zamanda dekorasyon objesi olarak harika bir nesne. Yani bu eserler dekoratif obje olarak da kullanılabilir. Ancak bu durum bu yapıtların değerli bir sanat eseri olduğunu unutturamaz. Bu eserler yıllar geçtikçe daha da değerlenecektir. Mobilyaları seviyorum. Geçmişte bu heykellerimi sadece kendi kişisel kullanım için yaratmıştım. Şimdi bunları insanlarla paylaşıyorum. Hep hayalim benzersiz eserler yaratmaktı. Bugün bu hayalimi gerçek kılıyorum. Evinde bir hem sanat eseri hem obje olarak yer alacak "Bonbon"lar bu anlamda eşsiz parçalar.

Uluslararası ilişkiler ve pazarlama alanındaki geçmişiniz, sanatınızı nasıl etkiledi. Bu geçmişiniz, dünyanın farklı bölgelerinde eserlerinizin algılanmasına nasıl katkı sağladı?

Carlton Hotel'de Halka İlişkiler departmanında çalıştığım dönemde boş zamanlarımda resim çiziyordum. Bu dönem sanatla ilgili kurslara da katıldım. Ama aklımın ucundan bunu işe dönüştüreceğim geçmiyordu. Akademik olarak sanatla pek ilgilenmedim. Ben kimsenin yapmadığı eserler yaratmak istiyordum. Kendimi sanatla ifade etmek. Sıradan değil olağan dışı eserler olmalıydı benim yaptıklarım. "Bonbon" lar böyle bir ortamda ortaya çıktı. Sonrasında kendimi sanat piyasasında buldum.

İstanbul çağdaş sanat alanı sizin için ne ifade ediyor? Bu coğrafyada etkilendiğiniz, bir araya geldiğiniz sanatçılar ve koleksiyonerler var mı?

Uzun zamandır İstanbul'a geliyorum ve sık sık bazı koleksiyonerlerle bir araya geliyorum. Burada olmak çok güzel. Türkiye'den pek çok arkadaş da edindim. Birçoğuyla bir koleksiyoner ve sanatçı ilişkisinden çok arkadaş olduk. Türkler gerçekten çok iyi ve çok özel. Koleksiyonerlerin çoğuna da çoğu zaman özel zaman ayırıyorum. Türk sanatçıların eserleri gerçekten ilham verici. Türk sanatçılar harika iş çıkarıyorlar ve artık uluslararası sanat sahnesinde de tanınmaya başlıyorlar. Türk sanatçıların ifade edecekleri çok şey var, güzel ülkenizde harika sanatçıların olması önemli.

Son olarak, sanat dünyasında kendine özgü sesini ve tarzını bulmaya çalışan yeni heykel sanatçılarına veya sanatçı adaylarına ne tür önerilerde bulunursunuz?

Onlara vereceğim en iyi tavsiye, içinizde, derinlerde olan şeyi yapmak olacaktır. Her zaman etrafınızda "Şunu şöyle yapsan daha iyi olmaz mıydı" diyen insanlar olacak. Bu sözlere pek aldırış etmesinler ve sanatlarına odaklansınlar. Sanatçılar akıllarında ve hislerinde ne varsa onu yaparlar. Genç sanatçılara bir diğer tavsiyem ise, geçmişteki sanatçıların neler yaptıklarını incelemeleri. Geçmiş, genç sanatçıların sanatlarını oluşturmalarında ilham kaynağı olacaktır.

Fotoğraflar: Ertan Demirbilek