Her beş kadından birini ilgilendiren, temelde yumurta çatlama fonksiyon bozukluğu anlamına gelen, kadınların şişmanlamasından, vücutlarının kıllanmasından ve sivilcelenmesinden sorumlu olan polikistik over sendromunu yani yumurtalık kistlerini biliyor musunuz? Polikistik over aslında çok sayıda kist içeren yumurtalık demektir. Bu sorunun oluşumunda hem genetik hem de çevresel faktörlerin etkili olabildiği düşünülmektedir.
İnsülin direnci polikistik over sendromunun tetikleyicilerinden biridir. Bu durum ileride şeker hastalığının belirleyicilerinden de biridir aslında. Normalde her ay yumurtalıklar döllenmeye hazırlanırken, bir yumurta olgun hale gelmeye çalışır. Polikistik overde ise her ay aynı anda birçok yumurta olgunlaşmaya çalışır ancak hiçbiri bunu başaramaz. Kist şeklinde yumurtalıkların yüzeyinde dizilir. Yumurtalığın içinde kalan bu içi sıvı dolu olan kistlerden, erkeklik hormunu yani testosteron salgılanmaya başlar. Erkek tipi kıllanma ve sivilcelenme ortaya çıkabilir. Testosteron fazlalığına bağlı kan yağlarında yükselme görülebilir.
Polikistik overi olan kadınlarda en büyük problemlerden biri, düzensiz adetlerdir. Bunun da nedeni yumurta çatladığı zaman üretilen progesteron hormonunun yetersizliğidir. Progesteron yeteri kadar yapılamadığında adet süreleri uzamaya, adetler gecikmeye başlar. Normalde 28 günde bir olması gereken adet döngüleri 30-40 güne kadar uzayabilir. Polikistik over sendromunun tanısında ultrasonografinin önemi vardır. Ultrasonografi ile yumurtalıkların etrafında dizilmiş olan kistler görülür. Bununla birlikte adetin 2 veya 3. gününde yapılan bazı hormon testlerini de yapmak gerekir.
Tedavide ilk aşama hastaya kalıcı olarak kilo verdirebilmektir. %10'luk bir kilo kaybı bile adetlerin düzelmesini sağlar. Kendiliğinden gebe kalabilmeyi kolaylaştırır. Polikistik over ve beraberinde insülin direnci varsa, insülin direncini tedavi etmek için kullanılan şeker ilaçlarının polikistik overe de etkisi olur ve yumurta çatlamasını iyileştirebilir. Çocuk arzusu olan kadınlarda yumurtlamayı sağlayıcı hormon ilaçlarına da ihtiyaç duyulabilir. Çocuk istemeyen kadınlarda ise genelde doğum kontrol hapları ile hormonlar ve yumurtlama fonksiyonları iyileştirilir.
Bu hastalar muhakkak düzenli olarak takiplerini yaptırmalıdır. İleri yaşlarda şeker hastalığı ve kalp damar hastalıklarına, diğerlerine göre daha fazla yatkınlıkları vardır ve kilo kontrolünü muhakkak sağlamalıdırlar.
Bu sorunu yaşayan kadınların özellikle karbonhidrattan fakir beslenmesini öneriyorum. Vücutta şekere dönüşen karbonhidratları azaltıp, protein bir miktar daha artırılmalıdır. Buna ilave olarak bir de düzenli egzersiz yaparlarsa harika sonuçlar alınacağına inanıyorum. Polikistik Over Sendromu için beş beslenme önerisi: