Hamid Merati-Kashani'den Unutulmaz Parfümlerin Sırrı
9 dakika okunma süresi
Ses üzerine dalgalanmalar, sesteki kalite düşüklüğü pek çok sorun nedeni ile meydana gelebilir. Ses tellerinde yaşanan sorunlar ile gırtlakta yaşanan iltihaplar bu duruma sebep olabilir. Ani ses kısıklığı neden olur bu noktada merak edilir. Grip ya da soğuk algınlığına bağlı olarak kısa süre yaşanabileceği gibi uzun süreli de oluşabilir. Uzun süreli sesin kısılması önemli bir tıbbi olayın habercisi olabilir.
Ses tellerinde oluşan hasarlar ile ses tellerinde meydana gelen tahrişler en önemli sebepler olarak açıklanabilir. Grip, soğuk algınlığı ve nezle gibi üst solunum rahatsızlıkları sebebi ile seste kısıklık yaşanacağı gibi mide rahatsızlıklarından olan reflü de sebep olur. Aktif sigara kullanımı kadar pasif içicilik nedeni ile de meydana gelebildiği gibi akciğer hastalıkları da önem taşır.
Kahve ve çay gibi kafeinli içecekler ve alkollü kullanımının yanı sıra uzun süre yüksek ses ile şarkı söylemek ya da bağırmak, çığlık atmak gibi faktörlere bağlı olarak da ses zedelenebilir. Kişide olan nörolojik bozukluklar ya da alerjiler, zehirli madde solunması, arka arkaya yaşanan öksürükler ve gırtlakta bulunan ses kutusuna gelen darbelerde önem taşır.
Boğaz, tiroit ya da akciğer kanserleri de düzelmeyen ses kısıklığı için önemli etkenler arasında bulunur. Erkeklerde ergenliğe geçiş döneminde yaşanabilen seste kısıklıklar için ayrıca tiroit bezindeki işlev bozuklukları ve sesi oluşturmaya yardım eden kasların zayıflaması ya da zarar görmesi gibi nedenler de sayılır.
Nörolojik sıkıntılar dışında psikolojik rahatsızlıklar, genetik etkenler, hamilelik, kullanılan hormon ilaçları ve kötü huylu tümörler de kısıklığın önemli sebepleri arasında yer alır. Kısıklığın gerçekleştiği süre önem taşır. 1 haftayı geçen durumlarda Kulak-Burun-Boğaz uzmanına görünmek gerekir. Hekim tarafından detaylı öykü dinlenilir.
Kısıklığın ara sıra mı olduğu yoksa sürekli şekilde meydana geldiği, şiddetin sabah mı yoksa akşam saatlerinde artığı, hastanın yaptığı meslek, sahip olduğu hastalıklar ve genetik özellikler dikkate alınır. Uzun süredir var olan kısıklıklar için herhangi bir kanser türünden mi yoksa kanser haricinde bir rahatsızlıktan dolayı olduğuna bakılır.
Kanser ya da farklı bir hastalığın anlaşılması için biyopsi istenebilir. Biyopsinin sonucunda teşhis konulur ve tedavi şekillenir. Ses telinde iltihabın olması durumunda ilaç tedavisine başlanılır. Ses tellerinde nodül, kist ya da tümör oluşumlarında ise cerrahi uygulama uygulanılır. Cerrahi operasyonun gerekmesi durumunda ertelemeden yapılması gerekir. Kötü huylu tümörlerde ayrıca ışın tedavisi de uygulanır.
Sigaranın bırakılması, günlük tüketilen sıvının artırılması ve sesi zorlamamak tedavi yöntemleri arasında bulunur. Ses kısıklığına ne iyi gelir evde yapılması gereken yöntemlerden biri, ılık su içine tuz konulur ve gargara yapılır. Ilık tuzlu su ile gargara yapmak etkili yöntemlerden biri olur. Bulunulan ortamı havalandırmak, pastil kullanmak, elma sirkesi ya da ballı papatya çayı tüketmek de iyi gelir.
Yaşlılıkta ses kısıklığı da dişteki eksiklik ya da takma dişten kaynaklı olmasının yanı sıra ağız kuruluğu ve kas yapısında zayıflamadan meydana gelebilir. Şarkıcılar başta olmak üzere seyyar satıcılarda, öğretmen, spiker ve politikacılar gibi meslek gruplarında yaşanır. 30 ila 60 yaş aralığında daha çok görülen seste kısıklık yaşanması birkaç saat gerçekleşebildiği gibi bazen hayat boyu da sürebilir.