Bir Tenorun Hikayesi: Mario Frangoulis'in Sanatla Geçen 35 Yılı
20 dakika okunma süresi
Sene 2019 Ocak. Başkaca bir seyahatten dönmüş ve işlerime koyulmaya niyet etmiş iken iki gün sonrasına Beyrut'a bir davet telefonu alıyorum. Lübnan mutfağına olan düşkünlüğüm sanırım tereddüdümü yok ediyor. Bu dört kişilik seyahatte, üçüncü dilleri Arapça olan iki kişinin oluşu işi daha da heyecanlı hale getiriyor. Yüzde 50'si Müslüman yüzde 40'ı Hıristiyan yüzde 5'i Dürzi olan bu çok dinli kent beni ilk etapta içimde bir yerlerde soğuk bir göz hissi ile izleyici konuma koyuyor.
Beit ed Dine Sarayı'nı ziyaret ettiğimiz gün, kasabada ev yapımı Cafe Blanc almak gerekçesi ile anlık tavsiye üzerine gittiğimiz, sıcak bir kuzinenin mekanı domine ettiği bir yamaç evinde tattığımız türlü çeşit yerel lezzet için ve niyetlenilmemiş sürpriz ikramlanış için buyur etmiş Lübnan beni, kalbim bunu hissediyor.
Bölgenin en kıymetli Süryani seslerinden, Lübnan şarkıcılığının first lady'si olarak anılan, Fairouz; "Ana le Habibi" ile beni hep bambaşka yerlere götürüyor. "Ajmal Ahsas" ile Elissa severek dinlediklerim listesinde duruyor. "Hal" ve "La Mouch" ile Yasmine Hamdan içimdeki sınırları zorlayan bambaşka bir yere yerleşiyor. Julia Boutros binlerin eşlik ettiği şarkıları ile coşkumu arttırıyor. Maher Zain, Nancy Ajram ve nicesi... Şiir, felsefe ve resmi tek bünyede mezcederek Batı literatürünce multidisipliner eserler ortaya koyan, "Ne gariptir ki toplum olarak, aklı yavaş olana değil de ayağı yavaş olana, yüreği kör olana değil de gözü kör olana acırız" sözü ile Khalil Gibran, "The Weight of the World" eseri ile Etel Adnan bendeniz için başkaca bir ilgi alanı oluyor.
Lübnan mutfağı; hafifliği, lezizliği ve çıtırlığı ile her mezesever için muhteşem bir mutfak. Öğünden azade iyi versiyonlarından birisini muhteşem bir küçük alan olan Sawani Falfoul'da bulabilirsiniz. Locanda A la Grandada Byblos manzarasına karşı bir öğlen yemeği yiyebilirsiniz. Falafellerin gözünüzün önünde çıtır çıtır kızartılışını görüp kabaran iştahınızı zapt edemeyeceğiniz bir deneyim için, sokak lezzetleri kategorisinden, 79'dan bu yana hizmet veren "Barbar" ı seçebilirsiniz. Akşamı dinamik mimaride geçirmek istediğinizde Ummi'ye bir rezervasyon yaptırabilirsiniz. Hepsine ek, yerli ve zevkli bir arkadaşımdan yeni kısa bir liste sizler için geliyor. Paname Restaurant, Central, Meat the Fish, Em Sherif, Leo Restaurant, Bar du Port, Albergo Roof Top, Toto Cucina Restaurant. Afiyetler olsun, deneyimleyip beğenen beni bulsun. BYBLOS JBEIL Ülkenin kuzeyinde yer alan antik bir Fenike liman kenti. İsmini zamanında papirus ticaretine hakim bir liman oluşundan alan şehri, bölge sahipleri Jbeil olarak isimliyor. Byblos en az bir gününüzü ayırmanıza kesinlikle değiyor. Teleferik ile kısa bir yol çıkışı sonrası Harrisa Bazilikası'nı görmeyi ve şehre yukarıdan bakmayı, Byblos Citadel'de vakit geçirmeyi ihmal etmeyin.
Beni tuhaf bir gülümseme ile tebessüm ettiren "Hollywood smile" diş merkezi tabelası ile de, arka sokakları keşfe durunca, daracık sokaklardaki rengarenk kapılar ile orada karşılaştım. En çarpıcı mekan ise şüphesiz ihtişamı dışarıya doğru değil içeriye doğru çoğalan, Lübnan mimarisinin en kıymetli örneklerinden Beit ed Dine Sarayı. Avlusunun ferahlığı mı, arka bahçesinin huzuru mu, iç içe geçmiş salon ve odaların detayları mı daha fazla ilham oldu tam seçemem. Her an ruha bir kapı aralayan, tüm huzmeyi içinize düşüren ışık kırılmaları, kimi odalardaki rengarenk vitray camları, dantel inceliğinde işlenmiş mermer ve ahşapları izlemek akıl zamanınızı genişletiyor. 1788'de Dürzilerin inziva için kullandıkları alana Lübnan emiri Bashir Shihab'ın bir saray inşa ettirmesi ile başlıyor tarihi. Tarihçeyi bu yazıya sığdırmak olanaksız olsa da en bilinesi kısımları; 1840'larda Osmanlı Hükümet Binası olarak, sonrasında Fransız mandası olunduğu dönemde Fransız Sarayı yerel idari binası olarak ve nihai noktada 1860'larda Cebeli Lübnan Sancağı'nın kurulması ile beraber Osmanlı valisi karargahı olarak konumlandırıldığı ve şimdilerde halka açık olmayan kısımlarının cumhurbaşkanlığı yazlık konutu olarak kullanıldığı.
Şehrin belli bölgeleri sizi tarihi ve ruhu ile kuşatırken belli bölgeleri eskiyi taklide dönük yeni yapılar, sıcak duygulardan koparıyor. Doku benzerliğine rağmen yenilikteki yaşanmamışlık insana soğuk geliyor. Şehri domine eden camilerden, MS. 635'e tarihlenen Al-Omari Grand Cami, 2015 yapımı Muhammed el Emin Cami'ne tercihim oluyor. Kendisi de yakın tarihli olan Saifi Village bölgesi şehrin genel hakim mimarisinden farklı olduğundan nezdimde bu kategoriye girmiyor. Yenilerin de bir ruh kazanması ve sağlıkla yıllanması dileği ile bu bahis kapanıyor.
Zeinabin tasarım mağazasına uğramanızı tavsiye ederim. Dressing Room VGV5+W93, Saifi Village, Beirut. En sevdiğim parçaları Jean Michel Basquiat eserlerinden ilhamla tasarlanmış ürünler olan, sanata dokunabileceğiniz Pop Up Concepts'e de uğrayın derim: Gemmayzeh, Pasteur Street Beirut. Lübnan'da belli bölgeler şu an ateş altında ise de Beyrut'tan aldığım taze haberler ışığında orada her şey yolunda ve "Geliyor musun yoksa?" sorusu ile güvenlik onaylanıyor. Doğrusu caddelerde tanklar ben gittiğim dönemde de duruyor, sanırım bunun tek cümlelik özeti; coğrafyanız kaderiniz oluyor. Her şeyin yaşar ve sağlıklı kaldığı bir Lübnan duası ile bu yazı son buluyor