Ağartılmış Kaşlar Geri mi Dönüyor?
1 dakika okunma süresi
Mehmet Güleryüz, Türk çağdaş sanatının en önemli temsilcilerinden biri olarak sanat serüveninde pek çok başarıya imza attı. 1938 yılında İstanbul'da doğan Güleryüz, sanat yolculuğuna genç yaşlarda resim ve tiyatroya olan ilgisiyle başladı. İstanbul'da Güzel Sanatlar Akademisi'nde (bugünkü Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi) resim eğitimi alırken aynı zamanda tiyatro eğitimi de görmüş ve profesyonel oyunculuk kariyerini resim tutkusuyla birlikte yürütmeyi başarmıştı.
1960'lı yıllarda devlet bursu kazanarak Paris'e giden Güleryüz, burada resim üzerine eğitim aldı. Paris yılları, sanatçının kariyerinde önemli bir dönüm noktası oldu. Hem sanatsal vizyonunu geliştirdi hem de uluslararası sanat ortamıyla tanıştı. Beş yıllık Paris serüveninden sonra Türkiye'ye dönen Güleryüz, sanat akademisinde öğretim görevlisi olarak çalışmaya başladı. Ancak sanat eğitimi sistemindeki aksaklıklar ve yenilik arayışları nedeniyle öğretim üyeliğinden istifa etti ve New York'a taşındı. Burada ve daha sonra Brüksel'de geçirdiği dönemler, Güleryüz'ün sanatında büyük ivmelere yol açtı ve eserlerinde büyük yüzeylere yayılan desen çalışmaları ortaya çıktı. Yeniden Paris'e döndüğünde ise sanat kariyerinin ilk yıllarında dikkat çekici heykel çalışmalarına imza attı. 1970'li yıllarda Paris'te katıldığı sergilerde heykelleriyle tanınmaya başlayan Güleryüz, o dönem için alışılmışın dışında kabul edilen renkli ve canlı heykelleriyle fark yarattı. Bu dönemin ardından Türkiye'ye döndüğünde hem resim hem de heykel alanında üretimlerini paralel olarak sürdürdü. Sanat anlayışını "Resimden taşan, heykele sığmayan imgeler" olarak ifade eden Güleryüz, eserlerinde farklılaşmaların ardındaki temel unsurları sorgulayan bir sanatçı olarak tanınıyordu. Ona göre, sanatçının üretim süreci, sanatını besleyen ihtiyaçlar ve sorular etrafında şekilleniyordu.
Mehmet Güleryüz, sanat yolculuğunda izleyiciyle derin bir bağ kurmayı başarmış, farklı malzemeler, mekanlar ve kavramlarla özgün bir dil geliştirmiştir. Sanatçının figüratif resimlerinde soyut düşüncenin etkisi ve doğa ile insan arasındaki derin ilişki öne çıkar. Sanatçının eserlerinde göze çarpan spontane ve doğaçlama yaklaşım, tiyatrodaki deneyimlerinden ve refleksif düşünceden ilham alır. Sanat kariyeri boyunca hem Türkiye'de hem de dünyanın farklı yerlerinde sergiler düzenleyen Mehmet Güleryüz, İstanbul'dan New York'a, Paris'ten Brüksel'e uzanan geniş bir coğrafyada sanat üretimini sürdürmüştü. İlk sergilerinden biri olan Perpignan'daki (Fransa) sergisi, sanatçının kariyerinde önemli bir yer tutar. Güleryüz, Fransa'daki bu ilk sergisinde sanatıyla ilgili sert eleştirilerle karşılaşsa da bu deneyim onun sanat yolculuğunda önemli bir dönemeç olmuştur. ALEM'e verdiği röportajda Güleryüz bu sergisini "Bu serginin hikayesi aslında çok ilginç. Fransa'da bir galeriye işlerimi götürdüm o yıllarda ve onlar başka galeriye yönlendirdi. İşlerimi önerdikleri galeriye götürdükten sonra galerinin sahibi: "Benim mekanımda kendime hakaret ettirmem" dedi. İlk başta anlamadım. Sonrasında işlerin çok sert olduğunu açıkladı. Tekrar ilk görüştüğüm galeriye geri döndüm. Orada bir hanımefendi vardı ve 'Resimleri ben görebilir miyim?' dedi. Gördükten sonra Hanımefendi, 'Perpignan'da benim galerim var. Bu işeri sergilemek isterim. Siz kabul eder misiniz?' dedi. Fransız sanat tarihinde Perpignan çok önemli bir yeri vardır. Dali'nin Perpignan Garı'nda çok fazla resimleri vardır. Buranın banliyölerinde Picasso, Mattis yaşamının bir kısmını geçirmiş ve eser üretmişlerdir. Benim için tabii Fransa'daki ilk sergim oluşu açısından önemlidir burası. İlk sergim sonrasında Fransa'da basında eserlerime dair yazılar çıktı." sözleriyle anlatmıştı.
Güleryüz'ün sanatı, Türk ve dünya edebiyatından beslenirdi. Kemal Tahir, Nazım Hikmet, Atilla İlhan gibi Türk edebiyatının önde gelen isimlerinin yanı sıra Fransız ve Orta Avrupa edebiyatından da etkilenmiştir. Bu çok yönlü kültürel birikim, sanatçının resimlerindeki imgeleri ve figüratif anlatım dilini zenginleştirirdi. Sanatçı, üretim süreçlerinde sorularla başlar ve bu süreçte yeni ve beklenmedik sonuçlar arardı. Eserlerinin her birinde yeni bir keşif, yeni bir bakış açısı ve yeni bir deneyim sunmayı amaçlardı.
Türk ve dünya sanat tarihinde önemli bir yere sahip olan Mehmet Güleryüz, sanat hayatında birçok farklı dönem ve tarzı deneyimlemişti. Onun sanatı, Türk resim sanatının evriminde önemli bir dönemeç olmuş ve genç sanatçılar için bir ilham kaynağı olmuştur.
Fotoğraflar: ALEM