Doğu Ekspresi ile Yeni Keşifler
4 dakika okunma süresi
New York'un simgelerinden biri haline gelen Metropolitan Museum of Art (Metropolitan Sanat Müzesi) ya da kısaca MET, dünya sanatının muazzam bir koleksiyonunu barındıran eşsiz bir hazine. Her bir galerisi, sizi farklı bir sanat dönemine ve kültürüne taşıyan MET, sanatseverlerin kalbini fetheden bir mekan. İşte, bu büyüleyici müzenin içinde kaybolmaya değer, her biri birer başyapıt niteliğinde olan sanat eserlerini keşfetmek üzere hazırladığımız rehber.
19. ve Erken 20. Yüzyıl Avrupa kanadı, Auguste Rodin'in eserleri, Claude Monet ve diğer empresyonistlerin tabloları ve Pablo Picasso'nun 1906 tarihli ünlü "Gertrude Stein" portresi dahil olmak üzere müzenin en ünlü eserlerinden bazılarına sahip. Bu çift taraflı Vincent van Gogh tuvali de öne çıkan eserlerden biri. Van Gogh'un kişisel tarzı, empresyonistlerin eserlerini ilk kez gördükten sonra tam bir değişim geçirdi ve bu değişimin hızını burada görebilirsiniz. "The Potato Peeler" gibi kasvetli, günlük yaşam sahnelerini bırakıp, "The Potato Peeler"ın tam zıttı olan bu otoportrede olduğu gibi; çağrıştırıcı, kesik kesik vuruşlarla işlenmiş kaleydoskopik rüya manzaraları yaptı. Eserler arasında sadece iki yıl ve bir milimetre kadar tuval olduğuna inanmak zor.
MET, Hollandalı ustaların eserlerinden oluşan koleksiyonuyla ünlü ve bu tablo, bir Amerikan koleksiyonuna giren ilk Johannes Vermeer tablosu. Masa örtüsü ve mavi örtünün pirinç ibrik ve tepsi üzerindeki yansımalarına ve Vermeer'in odaya giren ışığı nasıl yumuşak bir şekilde resmettiğine yakından göz atmanızda fayda var.
Rembrandt bu otoportreyi yaptığında, bir zamanların övülen sanatçısı dibe vurmuştu. Çok sevdiği karısı ve ilham perisi Saskia, 36 yaşında ölmüş; Rembrandt iflas etmiş ve alacaklılarını engellemek için evini ve eşyalarının çoğunu açık artırmaya çıkarmıştı. Rembrandt, yaklaşık 10 yıl daha yaşayacak ve beş otoportre daha üretecekti, ancak bu tuval, "en iyi yılları geride bırakmış olmanın" dönüm noktasına işaret ediyordu. Yüzü çizgili, bukleleri gri, yanakları saat beş gölgesiyle mavimsi ve ifadesi kederli. Tablo, Rembrandt'ın mirasının güvence altında olmadığı bir döneme, şimdi bizim için hayal edilemez olsa da bir bakış sunuyor.
Yakışıklı bir Atinalı genci tasvir eden 6.5 metre yüksekliğindeki mermer Kouros heykeli, 2500 yıllık bir sanat eseri için şaşırtıcı derecede sağlam. Heykelde bazı boya kalıntıları bile görülebiliyor; bu da bu sanat eserlerinin bir zamanlar canlı pigmentlere sahip olduğuna işaret ediyor. Tahmin edemeyeceğiniz gibi, bu Kouros bir mühendislik harikası. Döneme ait benzer heykeller, mermer bir levhadan yontulur ya da bu levha tarafından desteklenirdi. Heykel, bir metrik ton ağırlığında, ancak bu şaşırtıcı ağırlığı hafif aralıklı bacaklar üzerinde dengelemeyi başarıyor. Muhtemelen Mısır sanatındaki emsallerinden esinlenilmiş bir poz; bu da figürlerin, hareket halinde gibi görünmesini sağlıyor.
Jackson Pollock'un destansı "Autumn Rhythm (Number 30) / Sonbahar Ritmi (30 Numara)" resmi ile aynı galeride Isamu Noguchi'nin soyut "Kouros"unu bulabilirsiniz. Bu eser, müzeye ilk girdiğinizde hayran kalacağınız Kouros'tan doğrudan esinlenmiştir ve sadece isim olarak değil matematiksel olarak da benziyor. Noguchi, 2. Dünya Savaşı'ndan hemen sonra bu eseri yaratırken benzer bir mühendislik başarısına imza atmış ve pembe Gürcü mermer parçalarını stratejik olarak yerleştirilmiş iki pim etrafında dengelemiş. Ancak Atina yaşamı ve kültüründeki patlamadan hemen önce yaratılan Antik Kouros'un aksine, Noguchi'ninki gelecek dünyayla ilgili derin bir huzursuzluğu temsil ediyor; soykırım, nükleer savaş ve yabancı işgaliyle sarsılan bir dünya. Mermer parçalardan biri, orijinal Kouros'un bacağına benziyor, ancak neye doğru yürüdüğü belirsiz.
Bir zamanlar müzenin Rockefeller Kanadı'nda yer alan Sahraaltı Afrika, Okyanusya ve Amerika'dan eserlerin yer aldığı bir galeri bulunuyor. Burası günümüzde büyük bir tadilattan geçiyor ve 2025 yılında yeniden açılacak. Bu şaşırtıcı derecede karmaşık fildişi maske ve British Museum'daki neredeyse aynı olan ikizi, 16. yüzyılın başlarında Benin Kralı Oba Esigie için yapılmış ve törenlerde takılmış olabilir; ölümünden sonra annesi Idia'yı tasvir ettiğine inanılıyor. Her iki maske de 1897'de İngilizlerin Benin Şehri'ni kuşatması sırasında yağmalanan yüzlerce eser arasında ve MET de kataloğunda bu durumu kabul ediyor. Ele geçirilen eserler halk arasında "Benin bronzları" olarak tanınıyor ve uluslararası bir iade kampanyasına ilham verdi. Geçtiğimiz yıl MET, üç Benin bronzunu Nijeryalı yetkililere iade etti; bu eserler ve iade edilen diğer eserler, 2025 yılında tamamlandığında Edo Batı Afrika Sanat Müzesi'nde sergilenecek.
Hatshepsut Sfenksi, firavun gücüne işaret eden geleneksel nemes, baş örtüsü ve takma sakal kombinasyonunu giyen bir sfenks. Bu aynı zamanda genellikle erkekliğin bir göstergesi ancak sfenksin göğsündeki hiyerogliflere göre heykel, aslında Mısır'ı 20 yıllık son derece başarılı bir hükümdarlıkla yöneten kadın firavun Hatşepsut'u tasvir ediyor. Bu sfenks, MET'in koleksiyonundaki Hatşepsut'un kadın ve erkek olarak çeşitli şekillerde tasvir edildiği birçok sanatsal tasvirden biri.
Döneminde Académie Royale'e kabul edilen birkaç kadından biri olan Labille-Guiard'ın iki kız öğrenciye ders verirken tasvir edildiği bu oto-portre, MET'in en önemli eserlerinden biri. Resim feminist bir bakış açısıyla yorumlanmış, birçok kişi Labille-Guiard'ın Fransa'nın üst sanat kademesinde daha fazla kadının yer almasını açıkça savunmak için bu tür konuları seçtiğine inanıyor.
"Mr. and Mrs. I. N. Phelps Stokes" portresi, çifte, düğün hediyesi olarak sipariş edildiğinde ikili olmaması gerekiyordu; Sargent, Bayan Stokes'u günlük kıyafetleri içinde Danua cinsi köpeğiyle birlikte resmetmeyi planlamıştı. Ancak Danua "müsait olmadığı için" Bay Stokes, kendisi köpeğin yerine geçmeyi teklif etti. Sonuç, oy hakkı öncesi Amerikan kadınının biraz komik ve yanlışlıkla da olsa ilerici bir tasviri haline geldi.
Kerry James Marshall'ın "Untitled (Studio)" adlı eseri, sanatsal referanslar ve imalardan oluşan görsel bir geçit töreni. Masanın üzerinde duran kesik anatomik kafatasını, Hollanda'nın memento mori geleneğine 21. yüzyıldan bir cevap olarak düşünebiliriz. Tabakta duran pembe pastanın, çarpık perspektifinde Cezanne benzeri bir şey var. Şövalenin arkasındaki çıplak erkeğin rahat pozu ise klasik contrapposto duruşunda ve ağırlığı tek bacağında. "Untitled (Studio)", Marshall'ın, Charles White'ın Los Angeles'taki stüdyosuna yaptığı biçimlendirici okul gezisinden esinleniyor. Marshall, tek bir tuvalde, sanat tarihindeki etkilerine ve Charles White gibi siyahilerin yaşamını bir amaç, beceri ve zarafetle resmeden ressamlara aynı anda saygı duruşunda bulunuyor.
Thomas Hart Benton'ın New York'taki New School'da bir yönetim kurulu odası için yaptığı bu etkileyici duvar resmi, 10 paneliyle kariyerinin büyük bölümünü belirleyecek olan bölgeselci ve emek yanlısı dürtüleri sergiliyor. Steel panelinde, bol beyaz atletli bir işçi tablonun sağ tarafına hakim ve yüz hatları bir demir ocağı tarafından aydınlatılmış. Bu figürün modeli, Benton'ın New York Sanat Öğrencileri Birliği'ndeki öğrencilerinden biri olan 18 yaşındaki Jackson Pollock.
"The Sun Vow" heykeli; kimliği belirsiz bir Amerikan Yerlisi büyüğünün, yine kimliği belirsiz bir gencin omzunun üzerinden bakarak güneşe doğru bir ok fırlatmasını tasvir ediyor. Geleneğe göre eğer ihtiyar, oku gözden kaybederse, genç reşit olmuş olacak; ancak künyesinde belirtildiği gibi bu gelenek aslında mevcut değil. Hermon Atkins MacNeil, "The Sun Vow"un hikayesini ya tamamen kendisi yazmış ya da bu geleneği, kendisi ve milyonlarca ziyaretçinin Chicago'daki 1893 Kolomb Dünya Sergisi'nde karşılaştığı yerli halkların yanlış tasvirlerinden almış. "The Sun Vow", herhangi bir yerli gerçekliğinden çok, MacNeil'in burslu olarak Roma'da okuduğu klasik heykel sanatına dayanıyor.
Robert Joyce'un 18. yüzyıldan kalma saatiyle aynı odada bulunan bu küçük, neredeyse gözden kaçabilecek portre, MET'in en önemli eserlerinden biri. Koloni dönemini belgeleyen bilinen tek köle sanatçı olan Prens Demah'ın eseri. Kendisinden bazen köleleştiricisi Henry Barnes ile aynı soyadla bahsedilir, ancak Demah, Barnes Ailesi'nin Devrim Savaşı'ndan önce Boston'dan Londra'ya kaçmasının ardından bu soyadını bırakmıştır. Bu portre, deri ciltli kitap koleksiyonunun önünde cömertçe işlenmiş -belki de kendi eşyalarından yapılmış- bir elbise giyen tekstil tüccarı William Duguid'ı tasvir ediyor.
Galeri 617'ye girdiğinizde, gözünüz MET'in elindeki en önemli tablolardan birine takılabilir. Köleleştirilmiş bir Afro-Hispanik olan Juan de Pareja'nın, Velazquez'in hizmetine ne zaman girdiği bilinmiyor. Bildiğimiz şey, Velazquez'in, Pareja'nın bu benzerini 1650'nin başlarında Roma'da yaptığı ve hemen batı portreciliğinde bir dönüm noktası olarak selamlandığı. MET, bu tabloyu, 1970 yılında yaklaşık 5.5 milyon dolara satın aldığında, sanat piyasasında rekor kırmıştı. Velazquez, 1654'te İspanya'ya döndüklerinde Pareja'yı azat etti ve azat belgesi hala mevcut. Pareja'nın kendisi de çalışmaları ve çağdaşları ile 2023 baharında MET'te açılan bir serginin konusu olan bir ressamdı.
Asya Sanatı kanadında, muhtemelen bugünkü Madhya Pradesh, Orta Hindistan'da bir tapınağı süsleyen bu karmaşık detaylı kumtaşı heykelle karşılaşabilirsiniz. Figürün eğriliği, sahne sanatları üzerine Sanskritçe bir inceleme olan Naṭyasastra'da belgelenen dans pozlarıyla aynı; burada Hindu tanrılarından oluşan ilahi bir seyirci kitlesi için dans ediyor. Uzuvları olmayan bu gerçek boyutlu heykel, kanlı canlı bir dansçının enerjisini ve hareketini yansıtıyor.