"Mufasa: Aslan Kral" Galası'nda Beyonce ve Blue Ivy'den Metalik Uyum
1 dakika okunma süresi
Türk sanat dünyasının 2023 sahnesinde Ali Elmacı'nın "Dudaklarımı Öp, Kalbimi Hançerle" sergisi, sanatseverlerin yoğun ilgisiyle yılın unutulmazları arasında yerini aldı. Fantastik ögelerle çevrelenmiş çarpıcı ikilemleri dramatik bir ironiyle sunan Elmacı'nın tuvallerine ve heykellerine ek olarak izleyiciye sunduğu filmler, sanatçının kariyerinde farklı bir pencere açtı. Son iyi yıldır üzerinde çalıştığı sergiyi 2023'ün ilk ayında Pilevneli Galeri'de sanatseverlerle buluşturan Elmacı, kağıt işlerindeki fantastik ögelerle izleyiciye çarpıcı bir bakış sundu. Elmacı çektiği kısa filmlerle de sanat pratiğinde yeni bir alan açmış oldu. Sanatçının tuvaline yansıttığı evrenini ekrana taşıdığı üç farklı kısa film, toplumsal ve bireysel ikiyüzlülüğün anatomisini sundu. Yapımcılığını Bulut Reyhanoğlu'nun üstlendiği filmler; sahne tasarımıyla, kostümleriyle, makyajıyla bizi farklı bir dünyaya davet etti. ALEM Dergisi'nin sayfalarına konuk olan Elmacı yoğun ilgi gören sergisini, "Sergi ikiyüzlülük üzerine kurulu. Serginin ismi, Dostoyevski'nin 'Karamazov Kardeşler'inde geçen bir cümleden ortaya çıktı. Western filmlerinden esinlenerek bir iyiyi, bir kötüyü yorumladım. Aslında iyinin ve kötünün olmadığı bir dünyayı bu sergide sergiledim diyebilirim" sözleriyle anlatmıştı.
Modaya bıraktığı izlerle Prenses Diana hala üzerine konuştuğumuz, ilham aldığımız isimlerden biri. Düğününde giydiği gelinlik, ikon parçaları, intikam elbisesi olarak tarihe geçen kombini Diana'nın moda sahnesine bıraktığı izlerden sadece birkaçı. Diana'nın 1981'de Prens Charles'ın polo maçlarından birinde giydiği Black Sheep kazak da bu unutulmaz parçaların başında geliyor. Siyah-beyaz koyun motifli bu kırmızı kazak, 1979 yılında kurulan "Warm and Wonderful" trikolarının sahibi Sally Muir ve Joanna Osborne'un ilk tasarımlarından biri. Üzerindeki beyaz koyun figürlerinin arasındaki tek bir siyah koyun ile sembolik bir gönderme yaptığı düşünülen parça, Prenses Diana'nın Kraliyet ailesinden dışlanışının ifadesi şeklinde yorumlanmasıyla uzun bir süre gazete manşetlerinden inmemişti. İşte o kazak, Sotheby's Müzayede Evi'nin 2023 "Fashion Icons (Moda İkonları)" başlıklı açık artırma serisinde satışa sunuldu. 1,14 milyon dolara satılan kazak, Prenses Diana eşyalarından en çok gelir getiren parça olarak tarihe geçti. Diana'nın kazağı müzayede satışlarında yılın en çok konuşulan parçası oldu.
2023'ün Türk çağdaş sanat sahnesinin güzel haberlerinden bir diğeri ise Fransız feminist sanat akımının ve video sanatının 70'lerdeki öncü temsilcilerinden Nil Yalter'in Venedik Bienali tarafından "Altın Aslan Ödülü"ne layık görülmesiydi. Nil Yalter, Brezilyalı sanatçı Anna Maria Maiolino ile birlikte 60. Venedik Bienali'nin "Altın Aslan Yaşam Boyu Başarı Ödülü"nün sahibi oldu. 60. Venedik Bienali'nde Giardini Merkez Pavyonu'nda "Topak Ev" ve "Şu Gurbetlik Zor Zanaat Zor" isimli enstalasyonları sunulacak. Yalter, ödülünü de edisyonun açılış töreninde, 20 Nisan 2024 tarihinde alacak. Video sanatının öncüleri arasında yer alan, göçebeliği, akışkan ve öteki kimlikleri, toplumsal cinsiyeti, kültürlerin ritüellerini eserlerinde işleyen sanatçının hem "Altın Aslan Yaşam Boyu Başarı Ödülü"ne sahip olması hem de dünyanın en eski ve en önemli bienalinin açılış odasında yer alması, 2023'ün Türk sanat sahnesinde başarının nişanesi oldu.
Kezban Arca Batıbeki, İnci Eviner, Azade Köker ve Dice Kayek'in eserleri, İslam kültürünün hakim olduğu topraklarda doğmuş, o kültürde yaşamış kadın sanatçıların seçkisini bir araya getiren LACMA'da sanatseverlerle buluştu. "Women Defining Women in Contemporary Art of the Middle East and Beyond" adını taşıyan, 75 farklı kadın sanatçının bulunduğu seçkide, Türk sanatını temsil eden eserleriyle yer alan kadın sanatçılarımız, 2023'ün iz bırakan isimleri arasına katıldı. Sergide, "Yapısöküm (Venüs)" eseriyle yer alan Azade Köker, ALEM Dergisi'nin sayfalarına konuk olarak çalışmasını, "Bu eserimde; kadın imajını günümüzde temsil ettiğini düşündüğüm, endüstrinin üretim nesnesi olan vitrin mankeninin, artık postfeminizm süreci içinde parçalanmaya (dekonstruksiyon) uğradığı anlatılıyor" sözleriyle ifade etmişti. Sürekli değişen dünyada kendi yollarını çizmenin fırsatını arayan yaratıcı kadın sanatçılarımız, geçtiğimiz yılın unutulmazları arasındaydı.
Sanat dünyasına bıraktığı çığır açan eserleriyle efsane sanatçı Pablo Picasso, günümüzde hala adında söz ettiren ölümsüz bir isim. Picasso'nun eserleri sanat dünyasında en çok talep edilenler arasında yer alıyor. Öyle ki yer aldığı müzayedelerde her yıl farklı bir rekora imza atıyor. Picasso'nun eserlerini eşsiz yapan şüphesiz Picasso'nun hayatında yer alan kadın özneler. Picasso; kadınları tasvir ettiği eserlerinde yaşama şevkini, enerjisini, iradesini ve hatta umudunu anlatıyor. Picasso'nun ilham kaynağı olan Marie-Thérèse Walter'ı tasvir ettiği 1927 tarihli başyapıtı "Femme à la montre" de sanatçının ölümsüz eserlerinden. 2023 yılında Sotheby's müzayede evi tarafından satışa çıkarılan tablo, açık artırmada 139 milyon dolara satılarak rekora imza attı. Tablo tüm dünyada açık artırmada satılan en pahalı ikinci sanat eseri oldu.
2023'ün en çok ziyaret edilen sergileri arasında yer alan "Vermeer", geçtiğimiz yıla damga vuran seçkiler arasında yerini aldı. Usta sanatçının eserlerinin büyük bir kısmını yeniden bir araya getiren Amsterdam Rijksmuseum Müzesi, zarif sunumu ve sanatçı hakkında gün yüzüne çıkmayan dokümanları bir araya getirerek sanatseverlerin ilgisini topladı. Amsterdam Rijksmuseum'daki Vermeer sergisi, usta sanatçının eserlerinin büyük bir kısmını yeniden bir araya getirerek 650 bine yakın ziyaretçiyi bu eşsiz deneyime ortak etti. Kapsamı çerçevesinde sergi, yılın övgüye değer sergileri arasında yer aldı.
Uzun süredir açılışını dört gözle beklediğimiz İstanbul Modern'in Karaköy'deki yeni müze binası, kapılarını 2023'te sanatseverlere açtı. Boğaz'ın Haliç ile birleştiği Karaköy sahilinde konumlanan bina, İtalyan mimar Renzo Piano'nun kurucusu olduğu Renzo Piano Building Workshop (RPBW) tarafından tasarlanarak İstanbul'un tarihi dokusunda yerini aldı. Türkiye'nin sanatsal yaratıcılığını yansıtan ve sanatın küresel dönüşümünde etkin rol oynayan uluslararası sanatçıların eserlerinin yer aldığı, Türkiye'nin köklü müzelerinden biri olan İstanbul Modern'in yeni yapısı, İstanbul sanat sahnesine yeni bir soluk getirdi. Hem bina tasarımıyla hem seçkisiyle İstanbul Modern'in açılışı Türk sanat sahnesine geçtiğimiz yılın damga vuran olaylarından biri oldu. 2023'ün ikinci yarısında açılan bina, uluslararası arenada da dikkatleri topladı.
Dünyanın en köklü sanat kurumlarından biri olan British Museum'da yaşanan çalıntı eser skandalı, 2023'ün en sansasyonel olayları arasında yer aldı. British Museum koleksiyonundan eserlerin çalınması, sanat dünyasının gündemine bomba gibi düşmüştü. Ağustos ayında ortaya çıkan skandalda müzede çalışan Peter Higgs adlı küratörün yıllar boyunca arşivden yaklaşık iki bin eseri çalıp sattığı açıklanmıştı. Yapılan bağımsız incelemede, içlerinde yarı değerli taşlar ve mücevherler de bulunan eserlerin bir kısmının eBay'de satıldığı ortaya çıktı. Yetkililer çalınan eserlerin sadece 351'inin müzeye geri döndüğünü, geri kalan eserlerin ise hurda fiyatına satılmış olabileceğini açıklamıştı. Dünden bugüne tarihi eserleri koruma, saklama ve sergileme konusunda önemli bir rol üstlenen uluslararası müzelerin bu işlevi, açığa çıkan olay ile tartışılmaya başlandı. British Museum'daki çalıntı eserler, ilerleyen günlerde müzelerin konumunu tekrar gündeme getirecek gibi görünüyor.
Moda ve sanatın yan yana geldiği her proje spot ışıklarını üzerine topluyor. Louis Vuitton'un 2023 kreasyonunda puantiyelerin Kraliçesi Yayoi Kusama ile yaptığı iş birliği de parlayan projelerden biri olarak 2023'ün unutulmazları arasında yerini aldı. Louis Vuitton x Yayoi Kusama iş birliğinden doğan görsel şölen, moda tutkunlarına sanatın ihtişamını yaşattı. Bu birlikteliğin ikinci perdesi ise moda, sanat ve teknolojinin birlikteliğinden doğan farklı bir deneyim sundu. New York'taki mağazasının vitrinine Kusama'nın robotunu koyan marka, sanatçının alametifarikası puantiyelerini resmederek büyük ilgi gördü. Paris mağazasının üzerine sanatçının dev bir heykelini yerleştiren Louis Vuitton, Tokyo mağazasını ise tamamen sarı puantiyelerle kapladı. 450'den fazla parçada Kusama'nın eserlerinden izler taşıyan koleksiyonuyla Louis Vuitton, 2003'te sanatın modayla olan birlikteliğinin büyüsünü tescilledi.