Hamid Merati-Kashani'den Unutulmaz Parfümlerin Sırrı
9 dakika okunma süresi
Küresel olarak çok yıprandığımız, zorlandığımız, olumsuz anlamda pek çok tecrübe edinmek durumunda kaldığımız zorlu bir dönem geçirdik... Koronavirüs salgını akabinde gerçekleşen pandemiyle mücadele tedbirleri nedeniyle hepimizin hayatında belli başlı değişiklikler oldu. Psikolojik açıdan bakıldığında, virüsün yarattığı korku nedeniyle hepimizin kaygı düzeyinde ciddi bir artış yaşandı. Sürecin belirsizliği, virüsün yabancılığı, kendimizin ve sevdiklerimizin sağlığıyla ilgili kaygılar, maddi problemler, gündelik düzenimizin kısıtlanması gibi durumların hepsini bir arada yaşadık. Bununla beraber virüs nedeniyle yakınlarını kaybeden kişilerin normal ve sağlıklı bir yas süreci geçirebilmelerini engelleyen farklı zorlukları da oldu. Yas sürecini kolaylaştıran toplu merasimlerin, taziyelerin yapılamaması, hastalık döneminde yakınının yanında olamama, kayıplar sonrası yaşanan duyguları birçok kişi için daha da zorlaştırdı.
Pandemi önlemlerinin yavaş yavaş gevşetilmeye başladığı, normalleşmeye başladığımız bu dönemde hepimiz biraz şaşkın biraz heyecanlıyız. Pandemide kabullenip adapte olduğumuz süreç, normalleşme dönemiyle bizi tekrardan uyum sağlayacağımız başka bir sürece soktu. Bu dönem bazıları için özgürlüklere yeniden kavuşulması anlamına geldi, bazıları içinse pandemide yaşadığı kayıpları telafi edebilmesi için açılmış yeni bir sayfa. Kimimiz bu salgın sürecinde ve sonrasında, psikolojik olarak zorlandığımız travmatik olaylardan sonra kırılabiliyor ve toparlanmak için yeniden ayağa kalkmaya çalışabiliyoruz.
Koronavirüs salgınının veya bu denli zor süreçlerin nasıl deneyimlendiğine bağlı olarak; süreç sonrası, kişilerde "Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)" görülebilmektedir. Stres ve sıkıntıyı yönetebilme düzeyi ve becerisi, yaşanılan zorlu deneyimlerle, travmalarla birleştiğinde ileri dönemler için ruh sağlığını belirleyici bir rol oynamaktadır. Yönetmekten kasıt, kaygıyı hissetmemek değil, hissedilen kaygıyı deneyimleme ve karşılama biçimi ve becerisidir.
Normalleşme sürecinde, yaşamın tamamen "normal"e dönmediğini görebiliriz. Hala dışarıda maske takmak, gidilen yerlerde HES kodu okutmak, kalabalık ortamlardan kaçınmak, evden çalışmayı sürdürmeyi istemek gibi durumlar devam edebilir. Pandemi sürecinin sık sık yüzümüze çarptığı, kendine yetebilme, bireysel/sosyal sorumluluk alma bilinciydi. Dolayısıyla normalleşme sürecine dair de beklentimiz kaygılanmamak, böyle bir yaşantı görmezden gelmek değil, elde ettiğimiz kazanımları kendimize katarak, deneyimlerimizi güçlendirmek olmalıdır.
İnsanların en temel özelliklerinden biri, değişen durumlara fiziksel ve duygusal olarak adapte olabilmek becerisidir. Adapte olmak demek; kaygılanmamak, olumsuzu göz ardı etmek, sadece olumlu yönleri görebilmek, sürecin olumsuzluklarını yaşamayı reddedip sadece keyifli olabilecek yanları deneyimlemek demek değildir. Pandemi sürecinde kaygıya, sosyal izolasyona, değişen hayat şartlarına daha çabuk adapte olup kabullenenlerin, pandemi sonrasında da olumlu bir şekilde ilerlemesi daha olasıdır. Tabii ki herkes bunu beceremeyebilir ve bu yetersizlik ya da zayıflık değildir. Kişilerin geçmiş yaşantıları, karakterleri, sosyal destekleri, bu dönemi ve önümüzdeki normalleşme sürecini nasıl deneyimleyeceklerini belirler. Kişiler, kendilerine iyi gelen sosyal ilişkiler geliştirebilir, anlayışlı, empatik bir yaklaşım benimseyebilir, psikoterapi gibi uygulamalar yoluyla, yeni başa çıkma stratejileri keşfederek bakış açılarını ve hayata dair motivasyonlarını artırabilirler.