Monan Mücevher'den 10. Yılına Özel Sergi
1 dakika okunma süresi
Demir, vücudumuzdaki birçok metabolik süreçte yeri olan bir mineraldir. Vücutta üretilmediği için besinler yoluyla yeterli miktarda alınması gerekir. Demirin vücuttaki en önemli görevi "hemoglobin" yapımıdır. Hemoglobin, kanımızdaki kırmızı hücrelerde bulunur. Hemoglobin, vücudumuzdaki dokulara oksijen taşımakla görevlidir. Büyüme gelişme çağındaki çocuklar, gebeler, menopoz dönemine girmemiş kadınlar arasında sıklıkla demir eksikliği ve buna bağlı olarak anemi görülebilir. Ayrıca, vegan/vejetaryen beslenme, bağırsaklarındaki emilim bozuklukları, gastrointestinal hastalıklar da neden olabilir. Günlük demir gereksinimi, erkekler ve menopoz sonrası kadınlar için 11mg, menopoz öncesi kadınlar için ise 16 mg'dır.
Demir eksikliğine bağlı kansızlık erkeklerde veya menopoza girmiş kadınlarda varsa mutlaka bir hematoloji veya gastroenteroloji hekimine başvurarak altta yatan nedenin ortaya çıkarılması gerekir. Erkeklerde ve menopoz sonrasındaki kadınlarda vücuttan olan kan kayıplarının mutlaka araştırılması gerekir. Bu durum mide-bağırsak sisteminde kronik bir kanamayı göstereceği gibi belki de idrar yollarından kaynaklanan bir hastalığı işaret edebilir.
Her ay adet gören kadınlarda kanama miktarı fazlaysa kanama aralıkları birbirine çok yakınsa, bu durumda da kansızlık kaçınılmaz hale gelir. Adet kanama miktarının azaltılabilmesi ile ilgili olarak bir kadın-doğum hekimine başvurarak medikal bir tedavi planlanabilir.
Eğer kansızlık nedeni ile dahiliye doktorunuz ilaç vermişse lütfen bu ilaçları içmekten çekinmeyin. Demir haplarının kilo yaptığı tamamen bir şehir efsanesidir. Demir haplarının herhangi bir kalorisi yoktur. Ben bu ilaçları gece yatarken kullanmanızı tavsiye ederim. Çünkü gündüz içilen demir hapları midede irritasyon (ağrılı reaksiyon) oluşturabilir. Mideyi rahatlatabilmek için de gün boyunca yeme isteğiniz ortaya çıkabilir. Oysa gece alacağınız demir haplarının mideye bir etkisi olmaz. Sadece büyük abdestinizi siyaha boyayabilir. Böyle bir yan etki yaşarsanız da sakın üzülmeyin. Bu sadece ilacın bir yan etkisidir.
Günlük içilen çay ve kahve demir emilimini azaltır. Eğer demir eksikliğiniz varsa, günde 1 fincandan fazla kahve 3 bardaktan fazla çay içmemenizi tavsiye ederim. Hele hele en büyük alışkanlığımız olan yemekten hemen sonra içilen çay ve kahve, yemekle beraber vücuda giren demirin emilmesini önler. Özellikle yemekten hemen sonra çay, kahve içmeyin. Çay veya kahve içecekseniz yemekten sonra en az 2 saat geçmesine özen gösterin.
En zengin demir kaynağı kırmızı et ve kurubaklagillerdir. Ayrıca yumurtada, pekmez, kuru üzüm gibi meyvelerde ve yeşil yapraklı sebzelerde demir bulunur.
Hayvansal kaynaklı besinlerden alınan demir (emilim oranı yaklaşık %25), bitkisel kaynaklı besinlerden alınan demire (emilim oranı yaklaşık %5) göre daha kolay emilir. Hayvansal kaynaklı besinlerde koyu kırmızı rengi hemoglobin sağlar. Etin rengi ne kadar koyu ise, demir miktarı o kadar yüksek demektir. Örneğin; beyaz etlerde de koyu renkte olan hindi etinin demir oranı, tavuğa göre daha yüksektir.
C vitamini demir emilimini arttırır. Özellikle, bitkisel demir kaynaklarının yanında C vitamini tüketmek bu açıdan faydalı olur. Örneğin kurubaklagil yedinizde yanında bol yeşillikli ve limonlu bir salata tüketmek yararını arttırır.
Eğer demir eksikliğine bağlı kansızlığınız derinse bu yiyecekleri kilo kilo yeseniz bile bunu düzeltemezsiniz. O nedenle bu yiyecekleri sık tercih etseniz de doktorunuzun önerdiği ilaçları içmeyi ihmal etmeyin.