Monan Mücevher'den 10. Yılına Özel Sergi
1 dakika okunma süresi
Oyuncu, şarkıcı ve model Jane Mallory Birkin, bir uçak yolculuğu sırasında o dönem Hermès'in yönetim kurulu başkanlığını ve yaratıcı direktörlüğünü yapan Jean-Louis Dumas ile yan yana geldi. Jane Birkin, çantasını tepedeki bölmeye yerleştirirken çantanın içindekiler etrafa saçıldı. Birkin, Dumas'ya kısa tatiller için kolaylık sağlayan, uygun boyutlarda deri bir çanta bulmanın ne kadar zor olduğundan bahsetti ve bu olay Jean-Louis Dumas'ya yeni tasarımında ilham verdi.
Böylece ünlü Fransız moda markası Hermès'in Birkin çantaları, 1984 yılında tanıtıldı. Çanta çok hızlı bir şekilde ünlenerek, yüksek fiyatı ve popülerliği nedeniyle bir süre sonra neredeyse bir zenginlik sembolü haline geldi.
2021 yılının Mayıs ayında dijital sanatçı Mason Rothschild, "Baby Birkin" isimli bir NFT yayınladı. Rothschild, Eric Ramirez ile iş birliğiyle tasarladığı Baby Birkin NFT'sini "Hermès'in ikonik Birkin çantasına ironik bir selam" sözleriyle paylaştı. Baby Birkin, 23,500 $'a satıldı ve proje Hermès tarafından negatif bir geri dönüş almadı. Baby Birkin'in getirdiği bu başarı, MetaBirkins'in de ilhamını ateşlemiş oldu.
Kasım 2021'de Mason Rothschild, "MetaBirkins" ismini verdiği yeni Hermès ilhamlı projesini duyurdu. Kürklü, canlı renklere sahip ve bazıları "Mona Lisa" ve Van Gogh'un "Starry Night"ı gibi ünlü sanat eserleriyle dizayn edilmiş 100 adet MetaBirkins NFT yayınlandı ve online pazarda satılmaya başlandı. Ancak bu sefer Hermès, bu proje konusundaki fikrini net bir şekilde gösterdi ve "Bu NFT'ler, Hermès'in fikri mülkiyet ve ticari marka haklarının ihlal etmekte ve metaverse'teki sahte Hermès ürünlerinin birer örneğidir" açıklamasında bulundu.
Hermès'in yaptığı açıklamaya karşılık Mason Rothschild, Instagram'dan bir karşılık verdi ve anayasanın birinci maddesinin, çevresindeki dünyayı yorumlayarak sanat eseri yaratma hakkını ona verdiğinden bahsetti. Yaptığı açıklamada "MetaBirkins, mevcut bir moda kültürü dönüm noktasının eğlenceli bir soyutlamasıdır. Bilinen bir kültürel temas noktasının biçimini, önemliliğini ve adını yeniden yorumladım" diyen Mason Rothschild, MetaBirkin'leri o sırada satışta tuttuğu OpenSea platformundan kaldırarak, bir başka NFT pazarı olan Rarible'da yeniden satışa sundu.
Ocak 2022'de Hermès, resmi olarak Mason Rothschild'a karşı ticari marka ihlali davası açtı. Hermès, Rothschild'dan "MetaBirkins markasını yaratan, pazarlayan, satan ve 'Takas Edilemez Token'lar (NFT) olarak bilinen dijital varlıkların değişimini kolaylaştırmak için uygun hale getirerek hızla zengin olmaya çalışan bir dijital spekülatör" sözleriyle bahsetti.
Mason Rothschild, kendisine karşı açılan dava ve iddialara cevap vermek amacıyla sosyal medya hesaplarında açık mektup paylaştı. Rothschild, yaptığı açıklamada Hermès'in iddialarının temelsiz olduğunu ve avukatıyla birlikte, markayı mahkemede yenmek için sabırsızlandıklarından bahsetti.
Mason Rothschild, son olarak Instagram'daki MetaBirkins hesabından yaptığı paylaşımda, geçmişten günümüze farklı sanatçılar tarafından Hermès'in Birkin çantasından ilhamla yaratılmış ve marka tarafından karşı çıkılmamış sanat eserlerinin fotoğraflarını yayınladı.
Paylaşımın altına yorum yazan insanların bazıları Mason Rothschild'a hak vererek sanat yapma özgürlüğünün kısıtlanmamasını gerektiğini savunmakta. Bazıları ise Rothschild'ın yaptığı paylaşımdaki eserlerin medyumuna dikkat çekerek; Hermès markasının çatısı altında heykel veya resim gibi eserlerin üretimi ve satışı yapılmadığı için bu alanlardaki çalışmaların fikri mülkiyet ihlaline girmediğini, ancak diğer birçok moda ve güzellik markası gibi Hermès de NFT ve metaverse dünyasında yer edinmeye çalışacağı için bu alanda üretilen eserlerin kendisine rakip olması nedeniyle fikri mülkiyetini ihlal edeceğinden bahsetmekte.
Şu an için MetaBirkins konusunda bir karara varılmış değil. Ancak bu davanın sonucunun, sanat ve moda dünyası başta olmak üzere tüm sektörleri yeniden şekillendiren NFT ve metaverse'ün geleceği hakkında bir emsal teşkil edeceği kesin.