Ayşegül Dinçkök ile Su Altı Sergisi

"Bence çok güzel bir ekip olduk" dediği Koray Erkaya ve Şahika Ercümen ile Florida, Bahamalar ve Raja Ampat başta olmak üzere birçok lokasyonda dalışlar gerçekleştiren ve su altı fotoğrafları çeken Ayşegül Dinçkök şimdilerde Deep Passion Misunderstood/Rebirth adını verdiği kitap ve sergisinin mutluluğunu yaşıyor.

Suyun altında olmayı nasıl tarif edersiniz?

Suyun altında olmak büyülü bir dünya. Düşünün ki yeryüzünde yaşadığımız hiçbir sıkıntı suyun altında yok. Rengarenk bir evren var orada. Hissettiklerimi fotoğraflarla ifade etmeye çalışıyorum.

Dalmak ve fotoğraf hayattaki en derin iki tutkunuz. Bu ikisini birleştirmeye nasıl karar verdiniz?

Aslında çocukluğum ve gençliğim hep suya yakın geçti. Yüzücüydüm, Boğaz'da büyüdüm. Suyun altıyla tanışmam ise ilerki yaşlarda oldu. Daha ilerde olmasına seviniyorum çünkü yaş ilerledikçe insan ne istediğini daha iyi biliyor. Suyun altında gördüklerimi kelimelerle ifade edemeyeceğimi anlayınca bir diğer tutkum fotoğrafçılık ile bunu birleştirmeye karar verdim ve böylece balıkların fotoğraflarını çekmeye başladım. Balıkların yanı sıra mercanları da fotoğrafladım. Mesela Papua Yeni Gine'de rehber demişti ki "Bugün suyun altında 360 tane deniz canlısı göreceksiniz." Önce inanamadım ama su altına indiğimde kendimi Alice Harikalar Diyarı'nda gibi hissettim. Hangisine bakıp fotoğrafını çekeceğime şaşırıyorum. Bazen de diyorum ki en güzel fotoğraf hiç çekilemeyen.

Balıklardan konu açılmışken özellikle köpek balıklarını fotoğraflamaya nasıl karar verdiniz?

2015 yılında meslektaşım Saygun Dura'nın Florida'daki su altı workshop'una bir grup fotoğrafçı arkadaşımla beraber gitmiştik. İlk Jupiter Point'teki fotoğrafları o zaman çekmiştim. O zaman kaplan köpek balığını çekememiştim 2016 yılının Ocak ayında bir daha Florida'ya gittim. Sonra dedim ki "Ben bu köpek balıklarını tek başıma çekeceğim." Sevgili Şahika Ercümen de benimle gelmek istedi. "Ben korkmuyorum sen de korkmadan durabilecek misin?" dedim. İkimizin de cevabı aynı oldu. İnsanlardan daha çok korkuyoruz. Sonrasında Florida'da birlikte dalmaya başladık. Tabii ki bu sefer her şey farklıydı çünkü Şahika bana emanetti. Köpek balıklarıyla inanılmaz uyum sağladık o anlar gerçekten çok büyüleyiciydi.

Şahika Ercümen ile ilk bir araya gelişiniz ne zamana dayanıyor?

Şahika yıllar önce Van Gölü'nde rekor denemesi yapıyordu biz de birinci serginin Anadolu turnesindeydik. Van'da deprem olmuştu bize sergi yapmamız için Van çadırını göstermişlerdi. Orada Şahika ile karşılaştık sonrasında bir daha yollarımız hiç ayrılmadı. Birlikte çeşitli dalışlar yaptık, belgeseller çektik sonrasında birinci köpek balıkları dalışımızı gerçekleştirdik ardından pandemiye kadar tekrar köpek balıklarıyla bir araya geldik, Tulum'da ise Şahika'nın deniz kızı şekliyle fotoğraflarını çektim.

Sosyal sorumluluk projelerinde de aktif rol alıyorsunuz. Özellikle altını çizmek istedikleriniz var mı?

Doğaya, insana saygı, çocuklara, kadına ve hayvanlara yapılan şiddet bunlar bizim kırmızı çizgimiz. İlk sergim kurucusu olduğum Akdeniz Koruma Derneği'nin Egeli Kadın Balıkçılar projesine destek sağlamak içindi. Bu destekler maddeselden ziyade dikkat çekmek için daha da önem taşıyor. İkinci sergimiz de yine Akdeniz Koruma Derneği'nin "Deniz Korumacıları" projesine aktarıldı ve korunan alanlarda fazlalaşan balık miktarı balıkçılığın canlanmasına neden oldu. Üçüncü sergimiz ile şiddet gören kadınların çocuklarına yardım sağlamak için Çaba Derneği'ne destek olduk. Şu anki sergimizde satılan kitaplar ve eserler ise Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği'nin Bornova'da yapılan kız yurduna destek olacak. Dikkat çekmek istediğimiz mevzular kadınların, köpek balıklarının daha doğrusu yaşamdaki canlıların zarar görmemesi. Biz bu söyleşiyi yaparken öte yandan birçok kadın şiddet görüyor, köpek balıkları öldürülüyor. Tonlarca plastik denize atılıyor deniz kuşları plastikleri yiyerek ölüyorlar. Tüm bunlara dikkat çekmek istedik. Dünyada yüzlerce köpek balığı yüzgeçlerialınarak tekrardenize bırakılıyor ve hem cinsleri tarafından parçalanarak yok oluyorlar. Ben, Şahika ve proje ortağım Koray Erkaya bu durumdan dolayı çok üzülüyorduk. Herkes diyordu ki "Türkiye'de köpek balığı yok ki neden köpek balığı temalı yaptınız?" Köpek balıkları aslında burada bir sembol. Tamamiyle yanlış anlaşılmış varlıkların sembolü. İnsanlar da birbiriyle saygı ve uyum içinde yaşasalar bu şiddet biter. Kitabı birlikte oluşturduğum Koray Erkaya, projedeki modelim ve ilham kaynağım Şahika Ercümen ve ekip arkadaşlarım bu temaya saygı duyarak sergiyi düzenledik. Bu sayede de kitabımızı oluşturduk.

Kitabın bir bölümünde köpek balıkları ve kadınların ortak yanlarına vurgu yapıyorsunuz. Nedir bu ortak yanlar?

Kadınlar tüm dünyada şiddete uğruyorlar ve o sırada onların doğurganlıkları, üretme kapasiteleri değeri, işlevsellikleri ve yetenekleri düşünülmüyor. Kadınların var olmadığı bir dünya düşünebilir miyiz? Köpek balıkları da aslında suyun altında var olmalı. Onlarsız sualtı yaşamı mümkün değil. Çünkü evren büyük balık, küçük balık diye tüm bunları bir ekosisteme dayalı yaratmış. Kadınlar dünya için ne kadar gerekliyse köpek balıkları da ekosistem için o kadar gerekli. O yüzden biz diyoruz ki kadınlar da köpek balıkları da eksik ve yanlış anlaşılmış varlıklardır. Bu iki cinsin özelliğini birleştirerek "Misunderstood" yani yanlış anlaşılmış varlıklar dedik.

Deniz altında bambaşka bir dünya var. Sizin fotoğraf çekmekten en keyif aldığınız dalış lokasyonları nereler?

Bu kitapta ve sergide daldığımız yerler, Florida Jupiter Point köpek balıkları noktamız, Raja Ampat ve Şahika'nın 35 kilo ağırlığındaki deniz kızı kostümünü giydiği Bahamalar. Ardından Tulum'a gittik. Suyun altındaki bitki örtüsü ve ışıktan dolayı Tulum son dönemde en sevdiğim dalış noktası oldu. Aslında Koray, ben ve Şahika Küba'da köpek balıklarından sonra timsahlarla da dalmak istiyorduk ancak o bölgedeki tekne doluydu bir sonraki sefere kaldı. Türkiye'de de bu projenin devamı olarak seçtiğimiz lokasyonlar var. Bir süre sonra onları da gerçekleştirmek istiyoruz.

Son olarak Koray Erkaya ile de uzun yıllara dayanan bir dostluğunuz var. Bununla ilgili neler söylemek istersiniz?

Gerçekten her şeyden önce Koray çok usta bir fotoğrafçı. "Senin çok iyi bir gözün var" diye sağolsun beni hep yüreklendiriyor. Onun yönetimi ve rejisiyle Rebirth (Yeniden Doğuş) hem kitabımız hem fotoğraflarımız hem de filmimizde senaryo oluşturdu. Aynı zamanda bu sergideki eserlerin yerleştirilmesinde çok destek oldu. Onun kanatlarının altında destekleri ve yüreklendirmeleri ile bu işi yaptığımız için ben çok şanslıyım. Bence çok güzel bir ekip olduk umarım daha başka projelerde de bir arada oluruz.

Röportaj: Ceylan YENİACUN

Fotoğraflar: Fevzi ONDU

Mekan için Zai Bodrum'a teşekkür ederiz.