Tüm Zamanların En İyi Lise Filmleri

İster gençler ister yetişkinler için her yaşa uygun, komediden drama, romantikten korku ve gerilime, tüm zamanların en iyi lise filmlerini seçtik.

YAZAR: Çisem Danacı
ABONE OL
27 Haziran 2022 Pazartesi 18:03 | Son Güncellenme:
30 dakika okunma süresi
Tüm Zamanların En İyi Lise Filmleri


"Grease" (1978)

Listemizi, daha eğlenceli ve keyifli zaman geçirebileceğiniz filmlerden, sert ve gerçekçi, kalbinize dokunacak filmlere doğru sıraladık. Bu nedenle tüm zamanların en iyi lise filmleri listemizin ilk sırasında klasikleşmiş bir lise aşk hikayesi müzikali olan "Grease" yer alıyor. Genç aşıkların birbirine kavuşma hikayesini izlerken, müziklerle de keyifleneceğiniz bir film. Tipik bir "iyi kız" olarak Sandy, Danny ile tanışır ve aşık olurlar. Yaz bitip okula döndüğünde Sandy, Danny ile tesadüfen aynı okulda olduğu fark eder. Ancak fark edeceği bir şey daha vardır ki o da Danny'nin sandığı kadar "iyi" biri olmadığı. John Travolta ve Olivia Newton-John'un başrolünü paylaştığı "Grease"in yönetmenliğini Rendal Kleiser yapıyor.



"10 Things I Hate About You" (1999)

Bir dönemin en sevilen romantik komedilerinden "10 Things I Hate About You", popüler bir lise öğrencisinin, babasının koyduğu kural nedeniyle ablasından önce sevgili edinememesi yüzünden ablasına birisini ayarlamaya çalışmasını anlatıyor. "10 Things I Hate About You"da Heath Ledger, Julia Stiles ve Joseph Gordon-Levitt'i izliyoruz.



"The Princess Diaries" (2001)

Bir gün uyanıp uzaktaki küçük bir krallığın prensesi olduğunuzu keşfetseniz ne yapardınız? Mia, işte tam da bunu yaşıyor ve ne yapması ya da ne yapmaması gerektiğine dair her şeyi de bize gösteriyor. Bu filmin iyi hissettirmeyen tek yanı, sadece bir tane devam filmi çekilmiş olması. "The Princess Diaries"in başrollerinde Anne Hathaway, Julie Andrews, Hector Elizondo, Heather Matarazzo, Mandy Moore, Caroline Goodall ve Robert Schwartzman yer alıyor.



"Mean Girls" (2004)

Herkesin klasik bir gençlik romantik-komedisi olacağını düşündüğü ancak zamanla bir külte dönüşen "Mean Girls"ün en büyük şöhreti, ana kötüsü Regina George olabilir. Cady yeni başladığı okulda "Plastikler" isimli popüler ama diğerlerine karşı acımasız kız grubuna girer. Ancak bir yandan Plastikler'in lideri Regina'yı düşmanı yapmamaya, bir yandan Regina'nın eski sevgilisi Aaron'ın gönlünü kazanmaya ve bir yandan da Plastikler'i içeriden yok etmeye çalışmaktadır. "Mean Girls", başta Lindsay Lohan ve Rachel McAdams olmak üzere Amanda Seyfried, Jonathan Bennett, Tina Fey, Tim Meadows, Amy Poehler, Lacey Chabert, Ana Gasteyer, Neil Flynn, Daniel Franzese ve Lizzy Caplan gibi tüm oyuncu kadrosunun ününe ün kattı.



"Easy A" (2010)

Oldukça düzgün ve çalışkan bir lise öğrencisi olan Olive, yanlışlıkla neden olduğu bir söylenti sonucu başta erkekler olmak üzere okuldaki herkesin dikkatini çeker. Bu hızlı popülerlik başta Olive'in hoşuna gitse de bir süre sonra başına bela olmaya başlayınca Olive, zekasını ve savaşma gücünü kullanarak ilginç bir çözüm bulur. Will Gluck'ın yönettiği "Easy A" filminin ünlüler geçidi gibi oyuncu kadrosunda Emma Stone, Amanda Bynes, Penn Badgley, Dan Byrd, Lisa Kudrow, Patricia Clarkson, Thomas Haden Church, Cam Gigandet, Malcolm McDowell ve Stanley Tucci gibi isimler yer alıyor.



"Freaky Friday" (2003)

"Anlaşamayan anne-kız hikayesi" olarak sınıflandırabileceğimiz bir lise filmi olan "Freaky Friday"de roller değişiyor. Sürekli tartışan ve birbirlerini asla anlayamayan Tess ve lisedeki kızı Anna, sıra dışı bir gecede bedenleri değişip, birbirlerinin vücuduna hapsolunca, birbirleriyle empati kurmayı öğrenmek zorunda kalacaktır. Bu aile komedisinin başrollerinde Jamie Lee Curtis, Lindsay Lohan, Mark Harmon, Chad Michael Murray, Harold Gould ve Ryan Malgarini'yi görüyoruz.



"Clueless" (1995)

"Clueless", güneşli Beverly Hills'in zenginliği ve renkleri ile keyifli zaman geçirme garantisi veren bir lise filmi. Jane Austen'in "Emma" romanının göz alıcı bir modernizasyonu olan "Clueless", zengin, popüler ve yardımsever lise öğrencisi Cher'in, okullarına yeni gelen ve kesinlikle yardımına ihtiyaç duyduğunu düşündüğü Tai'yi baştan yaratıp, ona birini ayarlamaya çalışmasını ve hiçbir şeyin planladığı gibi gitmemesini anlatıyor. Amy Heckerling'in yönettiği filmin başrollerindeki Alicia Silverstone, Stacey Dash, Brittany Murphy ve Paul Rudd'a Dan Hedaya, Donald Faison, Breckin Meyer, Elisa Donovan ve Jeremy Sisto gibi isimler eşlik ediyor.



"Say Anything..." (1989)

"Say Anything..." filmini izlemediyseniz bile bu filmdeki ünlü sahneye gönderme yapan en az bir film izlediğinize eminiz. O sahnenin ne olduğunu açıklamayacağız çünkü izlediğiniz anda anlamanız çok daha keyifli olacaktır. Cameron Crowe'un yazıp yönettiği "Say Anything...", başarısız bir öğrenci ile dönemin en başarılı öğrencisinin, üniversiteye gitmeden önceki yaz birbirlerine aşık olmalarını anlatıyor. Filmin başrollerinde genç John Cusack ve Ione Skye'ı izliyoruz.



"21 Jump Street" (2012)

Johnny Depp'in başrolünde yer aldığı, aynı isimli 1987 yapımı diziden uyarlanan "21 Jump Street" filminin başrollerinde Channing Tatum ve Jonah Hill yer alıyor. Phil Lord ve Christopher Miller'ın yönettiği komedi ve aksiyon türündeki lise filminde başarısız bir polis ikilisinin, bir uyuşturucu çetesini çökertmek için yerel bir liseye öğrenci kılığında gönderilmesi anlatılıyor. İzlerken zamanın nasıl geçtiğini anlamayacağınız "21 Jump Street", başarı beklentisini fazlasıyla aşınca 2014 yılında "22 Jump Street" ismiyle devam filmi de çekildi. Tatum ve Hill'e oyuncu kadrosunda Ice Cube, Brie Larson, Dave Franco, Ellie Kemper, Jake Johnson, Nick Offerman ve Rob Riggle eşlik ediyor.



"Risky Business" (1983)

Liseli Tom Cruise'u görmeye hazırsanız, sizi "Risky Business"a davet edelim. Chicago'lu bir genç, ebeveynleri yokken evde eğlence arıyor, ancak durum hızla kontrolden çıkıyor. Komedi ve suç türündeki "Risky Business"ın yönetmen ve senarist koltuğunda Paul Brickman'ı görüyoruz. Oyuncu kadrosunda ise Cruise'a Rebecca De Mornay, Joe Pantoliano, Nicholas Pryor ve Janet Carroll eşlik ediyor.



"Back to the Future" (1985)

Zamanda yolculuk filmi çok fazla çekilmiş olsa da çok azı "Back to the Future" gibi ölümsüzleşmeyi başardı. Robert Zemeckis ve Bob Gale'in kaleminden ve Zemeckis'in yönetmenliğinden ortaya çıkan "Back to the Future"da, 17 yaşındaki lise öğrencisi Marty ve çılgın bir bilim insanı olan Dr. Brown, yanlışlıkla zamanda otuz yıl geri giderler. Film, "bilimsel kusurlarına" pek takılmazsanız -ki yanınızda bir fizikçiyle izlemediğiniz sürece çok problem olmayacaktır- oldukça eğlenceli bir seyir sunuyor. Üstelik "Back to the Future"ın özel efektleri, bugün bile oldukça gerçekçi görünüyor ve bilim kurgu hayranları bilir ki özel efekt, türün ön plandaki yapı taşlarından biridir. Filmin başrollerinde Michael J. Fox, Christopher Lloyd ve Lea Thompson yer alıyor. Ayrıca "Back to the Future"ın 1989 ve 1990 yapımı devam filmleri de lise filmleri listemize dahil edebileceğimiz yapımlar.



"Napoleon Dynamite" (2004)

Lise komedisi "Napoleon Dynamite"ın senaryosu Jared ve Jerusha Hess'e ait olup, yönetmen koltuğunda yine Jared Hess'i görüyoruz. Kayıtsız ve yabancılaşmış bir genç, yeni arkadaşının lisede okul başkanlığını kazanmasına yardım etmeye karar verirken, evindeki tuhaf aile hayatıyla uğraşmak zorunda kalır. Bağımsız bir film olan "Napoleon Dynamite" izleyebileceğiniz -iyi anlamda- en acayip lise filmlerinden biri olabilir. Tuhaf ve oldukça komik olan filmin başrollerinde Jon Heder, Efren Ramirez ve Tina Majorino yer alıyor.



"Ferris Bueller's Day Off" (1986)

Komedi türündeki lise filmimiz "Ferris Bueller's Day Off", ilginç çekim tekniğiyle dikkat çekiyor. Senaryo ve yönetmenliği John Hughes imzalı filmde, ana karakterimiz olan lise öğrencisi Ferris Bueller, okulu bir gün ekmeye karar verir. Oldukça zeki biri olan Ferris, arkadaşlarıyla birlikte şehirde bir maceraya çıkar ve bir yandan da kameraya yani bize bakarak düşündüklerini paylaşır. Listemizin kült filmlerinden biri olan "Ferris Bueller's Day Off"un başrollerinde Matthew Broderick, Alan Ruck ve Mia Sara yer alıyor.



"Juno" (2007)

Senaryosu Diablo Cody'e ait olan, yönetmenliğini ise Jason Reitman'ın üstlendiği "Juno", yayınlandığı yıl eleştirmen ve izleyicilerden büyük övgüler topladı. Planlanmamış bir hamilelikle karşı karşıya kalan liseli bir gencin, çocuğu doğmadan evlat vermeye karar vermesi ve hem kendisinin hem de evlat edinecek ailenin birlikte yüzleşmesi gereken kompleks bir süreci izliyoruz. Bir yandan komedi türünde olup bir yandan da duygusal yanları olan "Juno"nun başrollerinde Elliot Page, Michael Cera, Jennifer Garner, Jason Bateman, Allison Janney ve J.K. Simmons bulunuyor.



"The Breakfast Club" (1985)

Tüm zamanların en iyi gençlik filmlerinden biri olan "The Breakfast Club", birbirinden alakasız beş liseli gencin birlikte disiplin cezası almasını anlatıyor. Grubumuz, okulda kimse yokken bir gün boyunca bir arada kalıyor. Bu kısacık sürede hem birbirlerini hem de aslında kendilerini tanıma fırsatı yakalıyor. Arkadaşlıkla başlamayan ama dostlukla biten bir hikaye izlediğimiz bu ikonik filmi hayatta en az bir kez izlemek gerek. John Hughes'ın yazıp yönettiği filmde Emilio Estevez, Judd Nelson, Molly Ringwald, Ally Sheedy, Anthony Michael Hall ve Paul Gleason'ı görüyoruz.



"Heathers" (1988)

Muhtemelen lise hayatı, hiçbir filmde bu kara komedi kadar hicivli ve cesur bir şekilde anlatılmamıştır. Veronica ve yeni erkek arkadaşı JD, kendi grubunda ki hepsinin adı Heather olan popüler kızları ve diğer okul zorbalarını öldürmeye karar verir. "Heathers" filmi, ilk yayınlandığında büyük bir başarısızlıkla karşılaşan ama zaman geçtikçe değeri bilinen ve kültleşen yapımlardan biri. Daniel Waters'ın yazıp Michael Lehmann'ın yönettiği "Heathers"ın başrollerinde Winona Ryder, Christian Slater, Shannen Doherty, Lisanne Falk ve Kim Walker yer alıyor.



"Carrie" (1976)

Stephen King'in aynı adlı ilk romanından uyarlanan "Carrie"de lise tam anlamıyla bir cehennem. Carrie White, aşırı dindar annesinin ve sınıf arkadaşlarının zorbalığına uğrayan liseli bir gençtir. Ancak telekinetik güçlerini düşmanlarından öç almak için kullanmaya başladığında ortalık kan gölüne döner. Brian De Palma imzalı bu korku ve gizem filminde Sissy Spacek, Piper Laurie, Amy Irving ve John Travolta gibi isimleri görüyoruz.



"Scream" (1996)

"Scream" özünde bir korku filmi olsa da aslında kendisinden önce gelen tüm gençlik korku filmlerini tiye alan, kendisini ciddiye almayan bir 'slasher'. Maskeli bir katil, annesi bir yıl önce öldürülen Sidney Prescott da dahil olmak üzere California Lisesi'nin öğrencilerini takip etmeye ve teker teker öldürmeye başlar. Kan görmekten rahatsız olmuyorsanız, 1996 yapımı "Scream" sonradan gelen birçok devam filminin yavaş yavaş kaybettiği etkiyi güçlü bir şekilde veren, bir çırpıda izlenebilecek lise filmlerinden. "Scream"in oyuncuları arasında Neve Campbell, Courteney Cox, David Arquette, Skeet Ulrich, Drew Barrymore, Roger Jackson yer alıyor.



"Donnie Darko" (2001)

Richard Kelly imzalı bağımsız bir yapım olan "Donnie Darko", sinema tarihinin en unutulmaz filmlerinden birine dönüşmeyi başardı. Gerçeklikle oynanan döngüsel zaman anlatımı, bilim kurgu unsurlarıyla kişisel bir hikaye dramasını bir araya getiriyor. Bu nedenle de oldukça kafa karıştırıcı ve düşündürücü olmayı başarıyor. "Donnie Darko"da tuhaf bir kazadan kıl payı kurtulan sorunlu bir liseli genç olan Donnie'nin, tavşan kostümü giymiş bir adamın kendisini bir dizi suç işlemesi için manipüle ettiği hayalleri ile boğuşmasını izliyoruz. Genç Jake Gyllenhaal'un Donnie Darko'yu ve ablası Maggie Gyllenhaal'un Donnie'nin ablası Elizabeth Darko'yu canlandırdığı filmde Patrick Swayze, Holmes Osborne, Daveigh Chase, Mary McDonnell, Arthur Taxier gibi isimler bulunuyor.



"The Edge of Seventeen" (2016)

Nadine'in başına muhtemelen bir gencin en çok sinirini bozan durumlardan biri gelir; en iyi arkadaşı ve abisi sevgili olur. Bu durum hem arkadaşı hem de ailesiyle arasında problemlere yol açar. Bunun üzerine Nadine, aşırı çalışkan sınıf arkadaşı Erwin ve sempatik öğretmeni ile yeni bir arkadaşlığa yelken açar. Film, Nadine'in babasının birkaç yıl önceki ölümü, güvensizlikleri, intihar düşünceleri, kötü muamele ve dışlanmışlık gibi ciddi ve zorlu konuları büyük bir zarafetle ele alıyor. Kelly Fremon Craig tarafından yazılıp yönetilen "The Edge of Seventeen"de oyunculuğuyla büyük övgüler toplayan Hailee Steinfeld ile birlikte Haley Lu Richardson, Blake Jenner, Kyra Sedgwick, Hayden Szeto ve Woody Harrelson'ı izliyoruz.



"Lady Bird" (2017)

Eleştirmenlerce çok beğenilen "Lady Bird" filmi, 17 yaşındaki sanata yatkın Lady Bird'ü ve annesiyle olan bol çatışmalı ilişkisini konu alıyor. Çok sevilen senarist ve yönetmen Greta Gerwig'in yazıp yönettiği filmin başrollerinde Saoirse Ronan, Laurie Metcalf, Tracy Letts, Lucas Hedges, Timothée Chalamet, Beanie Feldstein ve Lois Smith gibi isimler yer alıyor.



"The Perks of Being a Wallflower" (2012)

"The Perks of Being a Wallflower", dostluk, sevgi ve travmalar üzerine çok şey anlatan ve bunu oldukça duygusal ve derinlikli bir şekilde yapmayı başaran bir film. Yalnız bir gencin lisede arkadaş edinme sürecini ve zihnindeki kapalı kapıların açılarak, yüzleşmesi gereken gerçeklerle mücadele edişini izliyoruz. Lisedeyken hissettiğimiz duyguları, aslında hiç de basit olmasa da dünyanın ciddiye almadığı ancak arkadaşlarımızın anlayabildiği problemlerimizi ve sonunda büyümeyi başardığımız zamanları hatırlıyoruz. Stephen Chbosky'nin yazıp yönettiği "The Perks of Being a Wallflower"ın oyuncu kadrosunda Logan Lerman, Emma Watson, Ezra Miller, Paul Rudd, Nina Dobrev, Dylan McDermott, Kate Walsh, Johnny Simmons, Julia Garner gibi isimler yer alıyor.



"Dead Poets Society" (1989)

Listemizin en kült örneklerinden biri; "Dead Poets Society". Hepimizin eğitim hayatında onu çok etkileyen, çok sevdiği ve unutamadığı en azından bir öğretmen olmuştur. İşte "Dead Poets Society", o öğretmenin hikayesini anlatıyor. Yatılı okulda edebiyat öğretmeni olarak çalışmaya başlayan John Keating, öğrencilerin kendilerini ifade etmelerini kolaylaştırmak için onları şiirle tanıştırır. Bir yandan öğrencilerin kendi arasında bir yandan da öğrenciler ile John arasındaki giderek duygusal bir bağa dönüşen ilişkileri izliyoruz. Peter Weir'in yönettiği filmin yıldız oyuncu kadrosunda Robin Williams, Robert Sean Leonard, Ethan Hawke, Josh Charles, Norman Lloyd ve Kurtwood Smith gibi isimler bulunuyor.



"Freedom Writers" (2017)

Irksal olarak bölünmüş Los Angeles'ta bir lisede, kendini işine adamış genç bir öğretmen, risk altındaki gençlerden oluşan yeni bir sınıfa atanır. Öğrencileri onu ne kadar ciddiye almasa da problemlere neden olsalar da Erin, vazgeçmek yerine onların eğitimleriyle ve gelecekleriyle ilgilenir. Hoşgörüyü öğrenmeleri, kendilerini bulmaları ve lisenin ötesinde eğitim almaları için onlara ilham vermeye çalışır. "Dead Poet Society"yi seven herkesin beğenerek izleyebileceği "Freedom Writers"ın oyuncu kadrosunda Hilary Swank ile birlikte Imelda Staunton, Patrick Dempsey, Scott Glenn, April Hernandez Castillo, Mario, Kristin Herrera, Jaclyn Ngan gibi isimler bulunuyor.



"Die Welle (The Wave)" (2008)

Almanya'da bir lise öğretmeni, öğrencileriyle birlikte bir deneye başlar. Nazi döneminden sonra diktatörlüğün Almanya'da asla yeniden başlayamayacağını düşünen öğrenciler ile öğretmenlerinin başlattığı, aslında sosyolojik bir deney olması gereken proje, giderek kontrolden çıkar. Olaylar giderek şiddetlenerek korkunç bir hal almaya başlar. Dennis Gansel imzalı "Die Welle (The Wave)" filminin oyuncu kadrosunda Jürgen Vogel, Frederick Lau, Max Riemelt, Jennifer Ulrich, Christiane Paul, Jacob Matschenz, Cristina do Rego, Elyas M'Barek ve Max Mauff gibi isimler yer alıyor.



"Elephant" (2003)

Listemizdeki en sert lise filmi olan "Elephant", her psikolojiyle kaldırılabilecek bir yapım değil. "Die Welle" de oldukça sert bir film olsa da "Elephant"ı daha şiddetli kılan, filmin esinlendiği hikayenin gerçek olduğunu bilmek. Alex ve Eric, ellerinde bir çanta dolusu silahla liselerinden girip olabildiğince akran ve öğretmenlerini öldürmeye çalışır. Film boyunca farklı öğrencilerin bakış açılarından hikayeyi takip ediyoruz. Alex ve Eric, zorbalık kurbanı olarak görülseler de uyguladıkları şiddetin çoğu rastgelelik duygusuyla işlenerek seyircinin kanını dondurmaya yetiyor. Gus Van Sant tarafından yazılıp yönetilen "Elephant", özellikle ABD'de çok ciddi bir sorun olan lise saldırıları konusunu gerçekçi ve elini korkak alıştırmayan bir yaklaşımla inceliyor. Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye kazanan "Elephant"ın amatör oyuncu kadrosunda Elias McConnell, Alex Frost, Eric Deulen, John Robinson ve Carrie Finn'i izliyoruz.


Kendinizi Daha İyi Hissetmenizi Sağlayacak Filmler

En İyi Romantik Komedi Filmler

Tüm Zamanların En Korkutucu Film ve Dizi Önerileri

EN ÇOK OKUNANLAR

2024 Gotham Ödülleri'nin En İyi Kırmızı Halı Görünümleri
2024 Gotham Ödülleri'nin En İyi Kırmızı Halı Görünümleri

2024 Gotham Ödülleri'nin En İyi Kırmızı Halı Görünümleri

3 dakika okunma süresi
4 ARALIK 2024
4 ARALIK 2024

4 ARALIK 2024

1 dakika okunma süresi
Gotham Ödülleri 2024 Kazananlar Listesi
Gotham Ödülleri 2024 Kazananlar Listesi

Gotham Ödülleri 2024 Kazananlar Listesi

7 dakika okunma süresi
Hamid Merati-Kashani'den Unutulmaz Parfümlerin Sırrı
Hamid Merati-Kashani'den Unutulmaz Parfümlerin Sırrı

Hamid Merati-Kashani'den Unutulmaz Parfümlerin Sırrı

9 dakika okunma süresi
Rihanna'nın Fashion Awards 2024 Kırmızı Halı Stili
Rihanna'nın Fashion Awards 2024 Kırmızı Halı Stili

Rihanna'nın Fashion Awards 2024 Kırmızı Halı Stili

1 dakika okunma süresi

DAHA FAZLASI

81. Venedik Film Festivali'nde Öne Çıkan Yapımlar
81. Venedik Film Festivali'nde Öne Çıkan Yapımlar

81. Venedik Film Festivali'nde Öne Çıkan Yapımlar

2025 Altın Küre Adayları Açıklandı
2025 Altın Küre Adayları Açıklandı

2025 Altın Küre Adayları Açıklandı

Eylül Ayı Film Önerileri
Eylül Ayı Film Önerileri

Eylül Ayı Film Önerileri

“The Bear” 3. Sezon Hakkında Tüm Detaylar
“The Bear” 3. Sezon Hakkında Tüm Detaylar

“The Bear” 3. Sezon Hakkında Tüm Detaylar

Ağustos Ayı Film Önerileri
Ağustos Ayı Film Önerileri

Ağustos Ayı Film Önerileri

Squid Game 2. Sezon Tarihi Belli Oldu
Squid Game 2. Sezon Tarihi Belli Oldu

Squid Game 2. Sezon Tarihi Belli Oldu

İstanbul'un Açık Hava Sinemaları
İstanbul'un Açık Hava Sinemaları

İstanbul'un Açık Hava Sinemaları

“Furiosa: A Mad Max Saga” Filmi İncelemesi
“Furiosa: A Mad Max Saga” Filmi İncelemesi

“Furiosa: A Mad Max Saga” Filmi İncelemesi

2024 Venedik Film Festivali'ne Ön Bakış
2024 Venedik Film Festivali'ne Ön Bakış

2024 Venedik Film Festivali'ne Ön Bakış

Ağustos Ayı Dizi Önerileri
Ağustos Ayı Dizi Önerileri

Ağustos Ayı Dizi Önerileri

Joey King'in En İyi Dizi ve Filmleri
Joey King'in En İyi Dizi ve Filmleri

Joey King'in En İyi Dizi ve Filmleri

Eylül Ayı Dizi Önerileri
Eylül Ayı Dizi Önerileri

Eylül Ayı Dizi Önerileri