Hayvanlar, zorlu hava koşullarından hastalıklara, açlıktan susuzluğa, kaçak avlanmadan insan veya doğa nedenli afetlere, iklim krizinin yarattığı aşırı ısınma ve kuraklık gibi negatif etkenlerden şehir hayatının getirdiği kaza ve hayvan hakları ihlallerine kadar pek çok faktöre bağlı olarak zarar görebiliyor. Bu nedenle evcil hayvanlar, sokak hayvanları ve doğal ortamındaki canlılar için ayrı ayrı, hatta bazen tek bir hayvan türüne odaklanan bağımsız örgütler kurularak, soylarının tükenmesi ve zarar görmesinin engellenmesi, gerekli tedavi ve yardımları alması sağlanmaya çalışılıyor. Bağışlarla, gönüllülük esasıyla ve toplumdan aldıkları destekle ayakta kalan bu kuruluşlar, doğamızın en büyük yapı taşlarından hayvanların hayatta kalabilmesi için büyük uğraşlar veriyor.
1824'ten beri faaliyet gösteren RSPCA (Royal Society for the Prevention Cruelty to Animals), öncelikli olarak İngiltere ve Galler'deki hayvanları kurtarmaya, rehabilite etmeye, barındırmaya veya salıvermeye odaklanan, dünyanın en eski hayvan refahı üzerine çalışan yardım kuruluşu. Dünyanın ilk hayvanlar için hayır kurumu olan, gönüllülük ve bağış esasıyla çalışan RSPCA; Avrupa, Afrika ve Asya'da faaliyet gösteriyor.
İnternet Sitesi: rspca.org.uk
Instagram: @rspca_official
PETA (People for the Ethical Treatment of Animals), yaklaşık dokuz milyon üyesi ve destekçisiyle dünyanın en büyük hayvan hakları derneği. Öncelikli olarak eğlence, gıda, giyim ve kozmetik endüstrisi olmak üzere hayvanların en çok zarar gördüğü dört sektöre odaklanmakta.
İnternet Sitesi: peta.org
Instagram: @peta
Nesli tükenmekte olan hayvanlara yardım eden pek çok kuruluş arasında WWF muhtemelen en iyi bilineni. Ülkemizde de faaliyet gösteren ve satışı dahilindeki eşya ve giysilerden elde ettikleri gelirleri, hayvanların korunması ve tedavisi için kullanan WWF'in online satışı olduğu gibi İstanbul'da mağazaları da bulunuyor. Misyonu, doğayı korumak ve biyoçeşitliliğe yönelik en acil tehditleri azaltmak. Okyanusları, ormanları, vahşi yaşamı, tatlı suyu, iklimi ve yiyeceği kapsayan işlerinin kapsamı çok büyük. Dev pandalar, kaplanlar, filler, goriller, deniz kaplumbağaları, kutup ayıları, gergedanlar ve balinalar gibi günümüzün en çok tehlike altındaki hayvanlarından bazılarını koruma altında tutuyor.
İnternet Sitesi: worldwildlife.org
WWF Market: wwfmarket.com
Instagram: @wwf
1951'de Christine Stevens tarafından kurulan AWI (Animal Welfare Institute), kendisini, insanlar tarafından hayvanlara uygulanan zulmü azaltmaya adamış bir organizasyon. Deney hayvanlarını laboratuvarlardan kurtarmakla başlayan kuruluş, günümüzde tüm hayvanları her türlü insanlık dışı ve şiddet içeren muameleden kurtarmak için çalışıyor. Hedeflerinden birkaçı arasında insanlık dışı fabrika çiftliklerini ortadan kaldırmak, hayvan deneylerini sonlandırmak yer alıyor.
İnternet Sitesi: awionline.orgInstagram: @awionline
IFAW (International Fund for Animal Welfare), 1969'dan beri her hayvanın önemli olduğuna inanmakta ve buna yönelik çalışmalar yapmakta. Kanada'da Brian Davies tarafından kurulan IFAW'nun asıl amacı, Kanada'da fok avcılığını durdurmaktı. O zamandan beri dünya çapında nesli tükenmekte olan hayvanları ve türleri koruyor. IFAW'nun dünya çapında hayvanları, insan ve doğa nedenli afetlerden kurtarmaya ve iyileştirmeye odaklanan çok sayıda projesi var. IFAW; kaplanlar, koalalar, foklar gibi tehlikedeki türler için ayrı projeler geliştirse de her bir hayvanın önemli olduğuna inanıyor.
İnternet Sitesi: ifaw.org/international
Instagram: @ifawglobal
Yaralı veya kötü muamele görmüş etoburları kurtarmayı amaçlayan hayvan refahı kuruluşlarından biri. Eğitimli veteriner hekimleri, hayvanların hayatta kalması ve güvenliği ile ilgilenmek için daima hazır bekliyor.
İnternet Sitesi: wildanimalsanctuary.org
Instagram: @wildanimalsanctuary
Deniz hayvanlarını kurtarmak, rehabilite etmek ve serbest bırakmak için kurulan The Marine Mammal Center, 1975 yılında Kaliforniya'da kuruldu. Bu kar amacı gütmeyen kuruluş, bugüne kadar 24.000'den fazla hayvanı kurtardı ve hayvan sağlığıyla ilgili yüzlerce emsal değerlendirme makalesinin parçası oldu.
İnternet Sitesi: marinemammalcenter.org
Instagram: @themarinemammalcenter
1995 yılında Nashville, Tennessee'de kurulan ve merkezi Tennessee'deki Elephant Sanctuary, filler için en büyük ulusal doğal yaşam alanı kurtarma kuruluşu. Sirklerden ve hayvanat bahçelerinden emekli Afrika ve Asya fillerini kurtararak barınma sağlıyor. 2.700 dönümlük arazisi ile Elephant Sanctuary in Tennessee, kurtarılan fillere doğal sığınaklar ve tesisler sağlıyor.
İnternet Sitesi: elephants.com
Instagram: @theelephantanctuary
Jane Goodall'ın 1960 yılındaki Tanzanya ziyareti üzerine kurulan Jane Goodall Institute, şempanzeleri ve diğer maymunları ve onların yaşam alanlarını korumak üzerine çalışmalar yürütüyor. Programları; koruma, kamu bilinci oluşturma, hayvan hakları savunuculuğu ve sağlıklı habitatlar kurma konularını içeriyor.
İnternet Sitesi: janegoodall.org.uk
Instagram: @janegoodallinst
1912 yılında Alice Manning tarafından, İstanbul Himaye-i Hayvanat Cemiyeti ismiyle başlatılan THKD (Türkiye Hayvanları Koruma Derneği), 1924 yılında kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk birkaç hayır kurumundan biri. THKD, sahipli ya da sahipsiz tüm hayvanların refahı için mücadele veriyor.
İnternet Sitesi: thkd.org.tr
Instagram: @thkdturkiye
Doğanın korunması ve hayvan hakları konusunda faaliyet gösteren çeşitli derneklerin bir araya gelmesiyle kurulan bir sivil toplum örgütü olan HAYTAP (Hayvan Hakları Federasyonu), 2008 yılından beri faaliyet gösteriyor.
İnternet Sitesi: haytap.org
Instagram: @haytap
Doğal Hayatı Koruma Derneği olarak 1975 yılında kurulan DHKD, Türkiye'nin olağanüstü zengin bitki ve hayvan türleri ile bunların doğal yaşam alanlarının değerinin farkına varılması, koruma altına alınması üzerine çalıştı. 2001 yılında ise WWF International'ın Türkiye temsilcisi olarak WWF-Türkiye ismini aldı.
İnternet Sitesi: wwf.org.tr
Instagram: @wwf_turkiye
2002 yılında kurulan Doğa Derneği, Türkiye ve dünyadaki önemli doğa alanlarının yaşaması için çok sayıda faaliyet yürütüyor. Çalışma alanlarından Burdur Gölü, Hasankeyf, İstanbul, Gediz Deltası, Urfa Bozkırları, Orta Anadolu, Doğu Karadeniz Dağları, Seferihisar, Antakya ve Beypazarı'ndaki pek çok canlının neslinin tükenmesi, Doğa Derneği'nin "Hedef: Sıfır Yok Oluş" kampanyası ile engellendi. Derneğin, neslinin tükenmemesi için çalıştığı canlılardan bazıları; kelaynak, ceylanlar, flamingolar, endemik bitkiler, çizgili sırtlanlar, boz ayılar ve akbabalar.
İnternet Sitesi: dogadernegi.org
Instagram: @dogadernegi
2010 yılında Ömür Gedik tarafından kurulan HAÇİKO (Hayvanları Çaresizlik ve İlgisizlikten Koruma Derneği), hayvan sevgisi bilincini geliştirmek, hayvan hakları ihlallerini önlemek ve sahipsiz sokak hayvanları başta olmak üzere tüm hayvanların refahlarını sağlamak amacıyla çalışıyor.
İnternet Sitesi: haciko.org.tr
Instagram: @hacikodernegi
Çiftlik hayvanlarını koruma, barındırma ve rehabilitasyon çiftliği olarak kurulan Angels Farm Sanctuary Turkey, hayvan pazarlarındaki hamile hayvanları kurtarmaktan deprem bölgelerindekilerin yardıma koşmaya geniş bir faaliyet alanında çalışıyor. Ayrıca Angels Farm Sanctuary Turkey, Haybap ile bir araya gelerek doğa ve insan kaynaklı tüm afetlerde insan ve hayvan arama-kurtarma ekibi olan H.A.R.K'ı da kurdu.
İnternet Sitesi: angelsfarmsanctuaryturkey.com
Instagram: @angelsfarmsanctuary, @h.a.r.k
Türkiye'de tavuk endüstrisindeki kafes sistemini sonlandırmayı amaçlayan Kafessiz Türkiye, kafes karşıtı politikaları tüm ülkeye yaymayı hedefliyor. Kurumları, bu tür endüstrilerden tavuk almamaya yönlendirmek için bilgilendirme yaparak projeler üretiyor.
İnternet Sitesi: kafessizturkiye.com
Instagram: @kafessizturkiye
DEKAFOK Deniz Gözlem Merkezi'nin bulunduğu Manavgat'taki Mendirek Sahili'nde faaliyet gösteren DEKAFOK'un (Deniz Kaplumbağaları, Akdeniz Fokları, Kum Zambakları Koruma ve Yaşatma Derneği) amacı; önce yerel sonra da uluslararası düzeyde sahillerin sürdürülebilir bir şekilde kullanımına destek vermek, burada yaşayan canlıları korumak ve insanlarda farkındalık yaratmak. Bu temelde DEKAFOK, başta çocuklara yönelik olmak üzere pek çok eğitim de veriyor.
İnternet Sitesi: dekafok.org.tr
Instagram: @dekafok
2011 yılında Ankara'da, yol kenarındaki 30-40 kadar köpeğin beslenmesiyle başlayan hikaye, Patili Köy Ankara olarak bilinen orman arazisinde 700 civarı sahipsiz hayvanın korunduğu ve onlara yaşam alanı sağlandığı bir organizasyona dönüştü.
İnternet Sitesi: patilikoyankara.com
Instagram: @ankarapatilikoy