Doğu Ekspresi ile Yeni Keşifler
4 dakika okunma süresi
Berin SOMAY – berin.somay@alem.com.tr
Fotoğraflar: Vincent J. Musi
National Geographic Creative ve Doğuş Grubu
Yaklaşık 12.000 yıllık bir geçmişe sahip olan ve yakın dönemdeki keşfiyle insanoğlunun ilk gelişimine dair tüm bildiklerimizi kökünden değiştiren Göbeklitepe, Neolitik Dönem’e ait bir inanç merkezi. Göbeklitepe, avcı ve toplayıcı yaşam biçiminden, dini mekanların biçimlenmesi; tapınak mimarisinin ve sanatın doğuşundan, tarım ve hayvancılığa geçiş sürecine kadar birçok konuda ipucu veriyor. Benzersiz bir tarih öncesi yerleşim yeri olarak tüm dünyanın dikkatini üzerinde toplayan Göbeklitepe, UNESCO dünya mirası geçici listesinde yer alıyor. İlk defa 1963 yılında keşfedilen, 1994’te ise Klaus Schmidt’in kazılarını başlattığı Neolitik Tapınak Alanı, insanoğlunun inşa ettiği en eski tapınak olarak biliniyor. Doğuş Grubu, bu önemli arkeolojik kazı alanında araştırma ve koruma çalışmalarını yürütmek, Türk kültürünü dünyaya tanıtmak ve Göbeklitepe’yi global bir ikon haline getirmek üzere Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı ile 2035 yılına kadar sürecek çok özel bir destek anlaşması imzalayarak 20 yıl boyunca hem kazıları destekleyecek hem de ziyaretçilere bütünsel bir deneyim yaşatacak. Doğuş Grubu’nun ana sponsorluğunda Kreatif Mimarlık tarafından inşa edilen ziyaretçi merkezinin sergi alanı içerik geliştirme ve tasarımını Tasarımhane üstlendi. İki bölümden oluşan merkez, teknolojinin de yardımı ile tarihin sıfır noktasını anlamak üzere ziyaretçilerine olağanüstü bir deneyim sunuyor.
Ziyaretçi merkezinin yapımı sırasında hem işçilik hem de malzeme olarak yörenin imkanlarını kullanarak malzemelerin çevreci olmasına özellikle dikkat edilmiş. Merkezin yapımında kullanılan taşlar, eski dönemlerde olduğu gibi bölgedeki toprağın sıkıştırılarak tuğla haline getirilmesiyle yapılmış. Öyle ki, sadece dört ay taşların üretimi için çalışılmış, 20’ye yakın numune üretilmiş… Göbeklitepe yatırımını tüm dünya liderlerinin bir araya geldiği, Davos’taki Dünya Ekonomik Forumu’nda düzenlediği bir lansman organizasyonu ile duyuran Doğuş Grubu, Temmuz 2016’da T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile T.C. Dış İşleri Bakanlığı ev sahipliğinde İstanbul’da gerçekleştirilen 40. UNESCO World Heritage Committee’de Göbeklitepe tanıtım alanını kurmuştu. Program dahilinde gerçekleştirilen seminerde Doğuş Grubu’nun Göbeklitepe ana sponsorluğu, özel kurumların kültürel mirasları uzun dönemli desteklemesi bakımından örnek ‘case’ olarak ele alındı. Dünya üzerindeki benzer projeler için emsal teşkil eden ve UNESCO tarafından da örnek sponsorluk modeli olarak alınan Göbeklitepe projesi, Şanlıurfa’da özellikle Harran Ovası’nı 30-40 kilometrelik mesafelerle hilal şeklinde çevreleyen tepelerde 80 dönümlük bir alanı kapsıyor. Yapılan arkeolojik araştırmalar, Neolitik Tapınak Alanı’nın dönem insanlarının belirli zamanlarda bir araya gelerek ibadet ettikleri bir yer olduğunu gösteriyor.