Hamid Merati-Kashani'den Unutulmaz Parfümlerin Sırrı
9 dakika okunma süresi
Çoğu insanın aşırı yemek yediği bazı zamanlar olabilir; örneğin doğum günü partileri, bayramlar, kutlamalar. Tıkınırcasına yemek yeme davranışında kişi yemek karşısında kontrolü kaybederek durumdan dolayı rahatsızlık duyar. Tıkınırcasına yemek yeme davranışında aşırı miktarda yemeği çok hızlı tüketmek, rahatsızlık hissedene kadar yemek, hatta aç olunmadığı zamanda bile yemek yeme davranışı görülür. Bazen bu davranış nedeniyle hissedilen utanma duygusundan dolayı bireyler yalnız yemek yemeyi tercih ederler ve zamanla depresyona sürüklenirler. Aşırı yeme davranışının sonucu olarak depresyon ve duygusal sorunlara ek olarak görülen sağlık problemleri ise diyabet, yüksek tansiyon, yüksel kolesterol, safra kesesi hastalıkları ve kalp rahatsızlıklarıdır. Bulimia'nın tersine, tıkınırcasına yeme bozukluğunda kusma olmadığı için bireyler kilo alır ve obezite görülebilir. Bu rahatsızlık kadınlarda, erkeklerden daha sık görülmektedir.
Aşırı yeme davranışından sonra hissedilen olumsuz duygular ile baş etmeye çalışan birey, rahatlamak için tekrar yemeğe başvurur ve bu şekilde kısır döngü oluşur. Dış görünüşte yarattığı sıkıntılar ve getirdiği stresten dolayı insanları çok olumsuz etkileyen bir rahatsızlıktır. Tıkınırcasına yeme bozukluğunda aşırı yemek yeme nöbetleri üç ay boyunca haftada en az bir kere ortaya çıkar. Nöbetlerin sıklığına göre hafif, orta, ciddi ve aşırı olarak kategorilendirilir.
Doyduğu halde yemeye devam etmek
Yemek yeme davranışını durduramamak, kontrol edememek
Daha sonra yemek için gizlice yemek depolayıp saklamak
Başkalarının etrafında normal miktarda yiyip sonrasında tıkınmak
Stres ve endişe gibi hislerden yemek yiyerek kurtulmak
Tıkınırken hissizleşmek
Ne kadar yemek yenirse yensin tatmin olamamak
Biyolojik: Hormonal düzensizlikler, genetik yapı gibi biyolojik bozukluklar.
Psikolojik: Depresyon ve aşırı yemek yeme bozukluğu arasında güçlü bir ilişki vardır. Vücuttan memnun olmama, düşük özgüven, hislerle sağlıklı başa çıkamama gibi faktörler de bu rahatsızlığa sebep olabilir. Geçmişte cinsel istismara uğramak, travma geçmişi de en yaygın görülen sebeplerdendir.
Sosyal ve kültürel: Geçmişte cinsel istismara uğramak, travma geçmişi, zayıf olmak konusunda sosyal baskı, çevreden vücut görünümü ile olumsuz eleştiri almak.
‘Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu’nun tedavisi psikiyatristler, beslenme uzmanları ve terapistler ile uygulanan tedaviler sayesinde mümkündür. Bu tip tedavilerde bu davranışın altında yatan sebepler incelenir. Aşırı yeme davranışını tetikleyen duygusal tetikleyiciler belirlenir ve bu tetikleyiciler ile baş etmek için sağlıklı başa çıkma mekanizmaları öğrenilir.
1. Nefes alın: Yavaşlayıp nefes aldığımızda yargısız bir şekilde dikkatimizi vücudumuza veririz ve bu şekilde parasempatik sinir sistemimiz devreye girer ("dinlen ve sindir" modu). Bunun sonucu olarak da beynimize rahatlama sinyalleri verilir. Rahatlama hissettiğiniz zaman tıkınma davranışında bulunmazsınız çünkü içinizde aç kurdu zaten doyurmuş olursunuz.
2. Mutfaktan çıkıp başka bir odaya geçip oturun.
3. Canınızın çekiyor olmasının yemek yemeyi gerektirmediğini kendinize hatırlatın. Oturup bekleyin. Güdüler kendi kendilerine geçerler.
4. Tıkınma davranışından sonra ne kadar mutsuz ve pişman hissettiğinizi kendinize hatırlatın.
5. Tıkınma isteğinizin duygusal bir ihtiyacınızın sonucu olduğunu kendinize hatırlatın.
6. "Aç mıyım?" sorusunu kendinize sorun.
7. Cevap hayır ise, "Yemek ile ne hissetmeye/hissetmemeye çalışıyorum?" sorusunu kendinize sorup cevabını bir yere yazın.
8. Sizi mutlu edip rahatlatan iki sağlıklı hareket belirleyin; örneğin arkadaşınızı aramak, dizi izlemek, yürümek gibi.
9. Tıkınmadan önce bu iki hareketi yapın.
10. Sonrasında hala tıkınmak istiyorsanız profesyonel yardım alın.