Sonbaharın Yeni Trendi: Yeşil
1 dakika okunma süresi
İnsan, zihni yapısı itibari ile iki uçlu (dikotomik) düşünceye eğilimlidir. Bir tarafta “Bize bir şey olmaz”, diğer tarafta ise “Aslında daha çok hasta var, saklanıyor. Hepimize bulaşacak” diyen bir kesim var. Ruh sağlığımızı korumak için her iki uç düşünceye de savrulmamak gerekiyor.
Önyargılara dikkat
Hastalıkla yaşarken en rahatsız edici durumlardan biri önyargılardır. Salgın hastalıklarda, önyargılar daha keskin olmaya başlar. Her öksürüp hapşıranı, korona enfeksiyonu varmış şeklinde değerlendirmek önyargıdır. Örneğin, benim ev tozu, küf mantarı ve bazı hayvan tüylerine alerjim var. Bunlarla karşılaştığımda önlenemeyen hapşırık krizlerine giriyorum. Laf aramızda, koronavirüs kaptığım şeklinde bakışlara kendimi hazırlamaya çalışıyorum.
Kaygı yaşadığımızda vücudumuzda ne gibi değişikler olur?
Vücut stres hormonları salgılar. Bu stres hormonlarının en önemlileri Hipotalamus-Hipofiz bezi ve böbrek üstü bezinden salgılanan kortizol ve adrenalindir. Bu hormonların etkinliği çok hassastır. Salınmazsa kötü, az salınırsa iyi (güçlendirici), çok salınırsa kötü şeklinde özetleyebiliriz. Çok salınması, bağışıklık sistemini olumsuz etkilediği için bizi enfeksiyonlara maruz bırakır. Basit bir örnek vermek gerekirse dudağımızdaki uçuk, bir virüs enfeksiyonudur. Virüs bağışıklık güçlüyken uyur; bağışıklık bozulunca çıkar. O yüzden insanlar stres olduklarında uçuk çıkarırlar. Bunun bir diğer örneği de zona hastalığıdır. Korona’ya geri dönecek olursak; virüsten çok korkarsak bağışıklık bozulur ve virüse karşı güçsüz kalırız.
İki uçlu düşünce modeli
Bize bir şey olmaz mantığı önlem aldırmaz ve virüs bulaşır; yandık bittik mahvolduk mantığı ise kaygı ve korku salgılamamıza neden olarak bağışıklık sistemini bozar ve yine virüs bulaşır.
Pandemilerde ne olur?
•Sosyal hayat bozulur
•Eğitim aksar
•Ekonomi bozulur
•Borsa çöker
•Geleceği öngörmek güçleşir
•Yatırımlar aksar
•Belirsizlik artar
•Ruhsal bozukluklar artar
•Kaygı, obsesyon ve depresyon artar; panik ataklar sıklaşır.
Ne yapmak gerekir?
1. Günlerdir medyada anlatılan bulaşmayı önleyici genel hijyen ve bulaşma yollarının engellenmesi önlemlerini almak.
2. Yukarıda anlattığım spektrumun uçlarında olmayıp mantıklı düşünmeye ve davranmaya çalışmak.
3. Daha önceden tanı konulmuş ruhsal bir rahatsızlık varsa tedavisini aksatmamak.
4. Hastalık semptomlarını yaşıyorsak bile moralimizi bozmadan tedavi için gerekenleri yapmak.
5. Kaygı fazlaysa ruhsal destek almak.