Türkiye'nin En Güzel Koyları| Alem Dergisi

Türkiye'nin En Güzel Koyları

Denize olan tutkunuzu ilk ne zaman keşfettiniz? Bu serüveni sizden dinleyebilir miyiz?

İlkel bir maske ile denizin altında bir hayat olduğunu keşfettiğim günden itibaren sanki büyülendim. Kumburgaz-Güzelce arasında bir yazlık evimiz vardı. Tüm çocukluğum o evin önündeki 300-400 metre genişliğindeki koyda geçti diyebilirim. Koydaki her kayalığı bilirdim, yosunlar, balıklar... Mosmor olana kadar saatlerce o koyda yüzerdim. Her çocuk evcilik oynar. Bizim evcilik, denizde ters döndürdüğümüz kayıklarda bata çıka oynanırdı. 30 yaşlarında scuba sporuyla derinlikleri keşfetmeye başladım. Hem de Türkiye'nin en güzel dalış noktalarında, sonra dünya denizlerinde... Denize hayranlığım, bağlılığım daha da arttı. 45 yaşında adım attığım yelken dünyası da sanırım son darbe oldu. Uzun zamandır kara tatili yapamıyorum. İki-üç gün denizi görmezsem de hayatımda ciddi bir boşluk hissediyorum.

Türkiye'nin her koyunu gezdiniz mi? Doğasıyla, mavisiyle ve güzelliğiyle sizi en çok etkileyen koylar hangileri?

Çanakkale-Antalya arasında herhalde her koyu görmüşümdür. Ama özellikle mavi yolculuk parkurunu, yani Gökova-Kekova arasını, 12 Adalar'ı yıllarca ve defalarca gezdim. 90'ların başında beş yıl boyunca tüm yaz tatillerimi, bayram tatillerini 3.5 metrelik bir bot ile Kekova'da geçirdim. Mavi yolculuk rotalarında en etkileyici bulduğum bölge hala Kekova'dır. Türkiye mavi yolculuk parkurlarının tümü doğa ve deniz açısından dünyanın en güzel gezi alanı. Gökova, Göcek, Marmaris, Datça kıyılarında orman ile temiz denizin buluştuğu dantel gibi koylar dünyanın hiçbir ülkesinde yok.

Göbün Koyu - Göcek

"Mavi Yolculuk Rehberi" kitabını yazmaya nasıl karar verdiniz? Sizi bu kitabı yazmaya iten etmenler nelerdi?

Çalışma hayatımın son yıllarında her fırsatta körfezlerimizde dolaşırken bir yandan da bir dergiye bu gezilerden izlenimlerimi yazıyordum. Ve bu kıyıları kültürü, tarihi mirası, insanları, doğası, lezzet durakları, efsaneleriyle yeterince anlatan güncel bir kaynak olmadığının farkına vardım. Bir emeklilik projesi olarak "Mavi Yolculuk Rehberi"ni hayal etmeye başladım.

Kitabın yazım sürecini sizden dinleyebilir miyiz? "Mavi Yolculuk Rehberi"ni diğer deniz kitaplarından ayıran özellikler neler?

Yaklaşık 10 yıl boyunca dergide "Küçük Koylar" başlığı altında gezilerimi yazmıştım. Başlangıçta, "Bu yazıları alt alta koyarım, biraz rötuşlayınca kitap olur" gibi iyimser bir düşüncem vardı. Ama o yazıları alt alta koyunca hiçbir şey olmadı. Kitabın ilk baskısının yazımı üç yıl, sayfa yapımı da dokuz ay sürdü. 300 harita, 1500 fotoğraf ve 540 koy, mola noktası var. Zorlu, ama çok keyifli bir çalışma oldu. Farkı ne? Sanırım, bu kitapta mavi yolculuğun ve mavi kıyılarımızın tarihi, doğası, denizi ve kültürü hep birlikte. Bugüne kadar kıyılarımız hakkında yazılmış yerli yabancı 30 civarında kılavuz kitap vardır. Beni en çok etkileyeni muhakkak ki, Azra Erhat'ın mavi yolculuğun tarifini yaptığı 1972 tarihli eseri. Tabii ki aradan geçen 50 yılda olağanüstü bir değişim var. Sadun Boro'nun kaleme aldığı son ve en önemli kılavuz kitabımız olan "Vira Demir"in bile üstünden 15 yıla yakın süre geçti. Dolayısıyla bu kitabın en önemli farkı güncelliğidir. İkincisi, örneğin "Vira Demir", İstanbul'dan Hatay'a tüm kıyılarımızı 600 sayfada okura anlatıyor, ben 600 sayfada sadece Gökova'dan Kekova'ya 400 millik bir kıyı şeridini anlatmaya karar verince detaylara çok daha fazla yer verme şansım oldu.

Kitabınız ikinci baskıyı yaptı. Okuyucudan nasıl geri dönüşler alıyorsunuz? Bu baskıda farklı koylara yer verdiniz mi?

Hem deneyimli denizci büyüklerimden, hem de denize yeni adım atan arkadaşlarımızdan çok olumlu tepkiler geldi. Bu da aylarca süren yorucu çalışmaların en büyük mükafatı oldu. İkinci baskıda tabii ki, iki yıl içinde yaşanan değişimi kayıt altına aldım. Pandemi sonrasında görülen büyük yoğunluğa bir çözüm olabilir diyerek, kitaba 90 yeni koy ve mola noktası ekledim.

Bencik Koyu - Marmaris

Denizin insana öğrettiği en önemli üç şey nedir?

Aslında denizin öğrettiği tek şey var. O da "Denizin öfkesi de yoktur, acıması da" sözü. Özellikle deneyimsiz olunan dönemde insan bazen risk alıyor. Sonra deniz sille tokat girişiyor, birkaç şey öğretiyor. Yıllar geçiyor ve anlıyorsun ki, deniz karşısında her zaman acemisin, yeterli bir deneyim sınırı yok. Her yolculukta yeni şeyler öğreniyorsun.

Tekne tatilini daha da keyifli kılmanın formülü nedir?

Herkesin zevki, keyfi farklı. Ben biraz rüzgar biraz dalga olsun isterim. Pek çok insan ise kıpırtısız denizleri sever. Ben doğanın sesini dinlemeyi seviyorum. Bakıyorum pek çok insan klima istiyor, haydi bakalım iskelede bile 24 saat jeneratör çalışıyor. Deniz üstü kalabalıklaştıkça insanların tercihleri ve keyifleri arasında bir çatışma ortaya çıkmaya başlıyor. Bugün tekne tatilini keyifli kılmanın ötesinde, mavi yolculuğun da kıpırtısız mavi yaşamların da sürdürülebilir sorunu var. Bunun için de tercihi her ne olursa olsun, denize çıkanların bir ortak anayasaya sahip çıkması gerekiyor; Bu da "insana, doğaya, denize saygı" gibi basit bir anayasa.

Gittiğiniz koylarda en romantik bulduğunuz kıyı hangisiydi?

Denize açılıp elektrik ışıklarından uzak demirlediğiniz her koy romantik. Ama daha da ötesini sorarsanız, Knidos, Bozukkale, Gemile Adası gibi tarih ve doğanın buluştuğu yerler bana daha duygusu yoğun geliyor. Artık pek kalmadı ama salaş, kırık-dökük bir ahşap iskele bile kıyıya ayrı bir güzellik katıyor.

Bozukkale Koyu - Marmaris

Yurt dışında tekne tatili yapmak isteyenlere hangi rotaları tavsiye edersiniz?

Ege ve ötesinde tercihim hep adalar, tekne yolculuğunda ana kara hiç yok. Yakın mesafelerde Dalmaçya, Sardunya, Korsika, Malta çok keyifli gezi bölgeleri. "Atlantik'e bir uzanalım" diyenler için Kanarya, Azor Adaları, tabii Karayipler... Eğer okyanuslara açılacaksanız, mesela Maldivler, Galapagos ya da Pasifik Okyanusu adaları fantastik deniz yolculukları olarak inanılmaz rotalar. Örneğin, Galapagos'da penguenler, foklar ve deniz aslanları ile birlikte yüzdük. Doğal yaşamın bu ölçüde parçası olabilmek inanılmazdı. Tabii doğayı korumanın ne demek olduğunu da böylece görmüş oldum. Öte yandan bu yolculuklar kolay da değil. Ciddi zaman ayırmak gerekiyor.

Bu yaz denize açılacak olanlara neler önermek istersiniz?

Ege Adaları'nda gezinti geçen yıl kapalıydı bu yıl hala belirsiz. Her halükarda Ege Adaları'na geçiş zahmetli olacak. Dolayısıyla temmuz ve ağustosta bizim kıyılar çok kalabalık olacak diye düşünüyorum. Bir, iki hafta deniz fırsatı olanlara kesinlikle sonbaharın tenhalığını öneririm. Kaptanlı kiralık tekne ile yaz ortasında denize açılacaklara ise bol hareketli yolculuk planlamalarını öneririm.

Hisarönü - Adaboğazı

Türkiye'nin en temiz 10 kıyısını bizimle paylaşabilir misiniz?

Her bölgede koşullar farklı. Örneğin Gökçeada, Bozcaada, Ayvalık Adaları, Dikili açıklarında Kalem Adaları şu anda Kuzey Ege'nin en temiz denizleri. İzmir'den Bodrum'a kadar neredeyse tüm kıyı şeridimiz ise balık çiftlikleri ve kentleşme baskısıyla bulanıklaşmış durumda. Mavi yolculuk bölgesinde de bazı bölgelerde aşırı yoğunluk nedeniyle temiz deniz bulmak giderek güçleşmeye başladı. Örneğin Söğüt, Bozburun, Selimiye ve Orhaniye hem karadan hem de denizden gelen kirlilik yüküyle çoktan alarm veriyor. Yaz ortasında Göcek'i hiç saymıyorum... Ama Marmaris'ten Bozukkale'ye uzanan kıyılar, Bodrum'dan Akbük'e doğru Gökova'nın kuzey kıyıları, Kurucabük'ten Knidos'a Hisarönü'nün kuzey kıyıları en temiz ve en sakin bölgeler.

Tekne tatilinde mutlaka uğranmalı dediğiniz lezzet durakları var mı?

Göcek'ten Gökova'ya taze balık bulunabilecek pek çok adres var, fark yaratanlar önemli. Bu açıdan örneğin çok iyi aşçılarıyla bilinen Söğüt Köyü son yıllarda ciddi bir atak yaptı. Zaten eskiden köyde Octopus ve Denizkızı gibi iki lezzet durağımız vardı. İki-üç yıldır tepedeki Manzara ve kıyıda Barba Saranda kıyılarımıza yeni bir soluk getirmiş durumdalar. Geçen yıl pandemi nedeniyle kapalı kaldı ama bu yıl açılacak; Ekincik My Marina kaçırılmaz bir kalite ve lezzet durağımızdır. Gökova Karacasöğüt'te Raca sürpriz lezzetler sunan bir mekan olarak dikkat çekici. Yine, Selimiye'deki Sardunya ve Hidayet yıllardır değişmeyen kaliteleriyle kutlanması gereken birer başarı öyküsü. Aslında lezzet durakları açısından baktığınızda en verimli bölge Hisarönü Körfezi. Ve benim için Hisarönü'nü eşsiz yapan duraklar, karayolunun olmadığı zaman zaman özgün yerel lezzetler de sunan açık deniz koyları. Karayolundan uzak lezzet duraklarının tümünü ayrı bir kategori olarak değerlendirmekte de fayda var.