Gelecekte geçen bilim kurgu filmlerinin pek çoğunda yapay zeka ve robot temasını görebiliyoruz. Bunlar genellikle teknoloji ne kadar ilerlerse ve insanlık ne kadar gelişmiş görünürse görünsün insanların, en temeldeki zayıf yönlerinin hala var olduğunu ve hatta kimi zaman daha da kötüye gittiğini tartışıyor. "İnsan olmak nedir?", "İyi ve kötü nedir?", "Robotları insanlardan ayıran nedir?", "Yapay zeka, fiziksel veya sembolik olarak insanlığın sonunu getirebilir mi?", "Her teknolojik ilerleme, gelişme midir?" gibi kimi zaman felsefik kimi zaman psikolojik veya sosyolojik tartışmalar sunan, zihnimize yeni soru işaretleri ve bulmacalar işleyen en iyi filmler de yapay zeka ve robotları konu alan filmlerden çıkabiliyor. İşte karşınızda, geçmişten günümüze dek uzanan, yapay zeka ve robotları konu alan, aksiyondan drama, komediden romantiğe kadar pek çok farklı türle iç içe geçen en iyi bilim kurgu filmleri.
Yönetmen: Stanley Kubrick
Oyuncular: Keir Dullea, Douglas Rain
Bugün hala türünün en iyi örneklerinden biri olarak gösterilen "2001: A Space Odyssey", muhtemelen ne kadar çok bilim kurgu çekilirse çekilsin, en iyi yaş alan filmlerden biri olmaya devam edecek. Güneş sistemimizde biri insanlık tarihinden bile önce dünyaya gelen üç monolit keşfedilir. Böylece dünyanın en gelişmiş yapay zeka bilgisayarı H.A.L. 9000'ın yardımıyla, monolitlerin izinde Jüpiter'e doğru müthiş bir yolculuğa çıkılır. Stanley Kubrick'in senaryosunu Arthur C. Clarke'ın "The Sentinel" isimli kısa hikayesinden uyarlayarak yazdığı ve yönettiği "2001: A Space Odyssey", ilk izlendiğinde biraz kafa karıştırıcı gelebilir. Ancak gerçek anlamda bir görsel şov olduğunu söyleyebiliriz.
Yönetmen: Ridley Scott
Oyuncular: Harrison Ford, Rutger Hauer, Sean Young, Edward James Olmos, M. Emmet Walsh, Daryl Hannah, William Sanderson
Zamanında gişede beklenen başarıyı gösteremeyip sonrasında kültleşen filmlerden "Blade Runner"da görevi, insan görünümündeki robotlar olan 'replicant'ları yakalamak olan bir dedektifi izliyoruz. "İnsan olmak nedir?", "Yaşayabilmek için insan olmak mı gerek?" gibi konuları tartışan "Blade Runner"ın konusu, Philip K. Dick'in "Do Androids Dream of Electric Sheep?" romanından uyarlanıyor. Günümüzün aynılaşan aksiyon ve bilim kurgu hikayelerinden sıkılanlar için "Blade Runner" oldukça zihin açıcı bir deneyim olacaktır. "Blade Runner"ı izledikten sonra 2017 yapımı "Blade Runner 2049"ı da mutlaka izlemelisiniz.
Yönetmen: Alex Garland
Oyuncular: Alicia Vikander, Domhnall Gleeson, Oscar Isaac, Sonoya Mizuno
"Westworld"ü sevenlerin bayılacağı bir film olan "Ex Machina", insan olmayı ve duyguları keşfetmeye çalışan bir robot ile onun yeteneklerini belirlemek için robota Turing testi uygulaması gereken bir programcının ilişkisini konu alıyor. Alex Garland'ın yazıp yönettiği "Ex Machina", bilim kurgu sevenlerin -özellikle de robotları ve yapay zekayı konu alan yapımları sevenlerin- mutlaka izlemesi gereken bir film.
Yönetmen: Spike Jonze
Oyuncular: Joaquin Phoenix, Rooney Mara, Amy Adams, Scarlett Johansson
"Her", özünde bir aşk filmi ama kesinlikle beklediğiniz türde bir aşk filmi değil. Bilim kurgu atmosferi ve temasının üzerine kurulan bu başarılı yapım, yalnız bir yazarın, hayatını kolaylaştırarak ihtiyaçlarını karşılamak için tasarlanmış yapay zeka bir işletim sistemi ile kurduğu ilişkiyi anlatıyor. Spike Jonze'nin yazıp yönettiği "Her", yalnızlık ve aşk üzerine didaktiklikten ve melodramdan uzak, duru ve duygusal bir anlatım sunuyor.
Yönetmen: Fritz Lang
Oyuncular: Brigitte Helm, Alfred Abel, Gustav Fröhlich
Sinema tarihin ilk bilim kurgu filmi olarak kabul edilen "Metropolis", yani tüm bu filmlerin atası da robot temasını işleyen bir yapım. Aslında sinema tarihinin ilk bilim kurgusu olarak George Méliès'nin 1902 yapımı "Le Voyage dans la Lune (Ay'a Yolculuk)" filmini gösterebiliriz. Ancak uzun metraj olarak ilk bilim kurgu "Metropolis" kabul ediliyor. Fritz Lang'in yönetip, senaryosunu Thea von Harbou ile kaleme aldığı "Metropolis", keskin bir hiyerarşiyle bölünmüş fütüristik bir şehirde geçiyor. Sınıflar arası ezici fark ve sanayi toplumunun çarpıcı bir eleştirisini izliyoruz.
Yönetmen: Lana Wachowski, Lilly Wachowski
Oyuncular: Keanu Reeves, Laurence Fishburne, Carrie-Anne Moss, Hugo Weaving, Gloria Foster, Joe Pantoliano, Marcus Chong, Julian Arahanga, Matt Doran, Belinda McClory, Anthony Ray Parker
Hem yönetmenliğini hem de senaristliğini yapan Lana ve Lilly Wachowski kardeşleri ünlendiren "The Matrix" filmi, üzerine pek çok kitap yazılmış, felsefesi bugün hala tartışılan bir yapım. Bilgisayar korsanı Neo, aldığı gizemli bir mesajla zorlu bir yeraltı dünyasına ulaştığında, şok edici gerçeği keşfeder: bildiği hayat, kötü bir siber zekanın yarattığı ayrıntılı bir aldatmacadır. Neo'ya iki seçenek verilir; bildiği hayatı, bildiği ve anladığı gibi yaşamaya devam etmek ya da illüzyonun altındaki gerçekliğe ulaşıp savaşa katılmak. Neo, gerçeği seçer ama gerçekler sandığından çok daha acımasızdır. Devam filmleriyle kendi yarattığı yüksek statüye ulaşamasa da "The Matrix"in hikayesinin nasıl tamamlandığını görmek için "The Matrix Reloaded" (2003), "The Matrix Revolutions" (2003) ve "The Matrix Resurrections" (2021) yapımlarını da izlemenizi öneririz.
Yönetmen: Jake Schreier
Oyuncular: Peter Sarsgaard, Frank Langella, Susan Sarandon, Liv Tyler, James Marsden, Jeremy Strong, Jeremy Sisto, Rachael Ma
Yakın gelecekte, eski bir mücevher hırsızı oğlundan bir hediye alır: kendisine bakmak üzere programlanmış bir robot uşak. Ancak kısa süre sonra bu ikili, şanslarını bir soygun ekibi olarak denerler. "Robot & Frank", bilim kurgu türüne ve robot temasına komik ve yer yer de dramatik bir yaklaşım sunan yapımlardan.
Yönetmen: Duncan Jones
Oyuncular: Sam Rockwell, Kevin Spacey, Dominique McElligott
Bilim kurgu, dram ve gizem türlerindeki "Moon" filminde, Astronot Sam Bell, Ay'daki üç yıllık görevinin sonuna doğru, bilgisayarı GERTY ile birlikte çalışarak gezegenimizin enerji sorunlarını azaltmaya yardımcı olan bir kaynağın paketlerini Dünya'ya geri gönderdiği son derece kişisel bir karşılaşma yaşar.
Yönetmen: Michael Crichton
Oyuncular: Yul Brynner, Richard Benjamin, James Brolin
Bilim kurgu türünün ve robot temasının en kült yapımlarından "Westworld" filminde, bir robot arızası, fütüristik, yetişkin temalı bir eğlence parkındaki tatilciler için tahribat ve dehşet yaratır. Daha uzun soluklu bir "Westworld" deneyimi için aynı isimli 2016-2022 tarihli diziyi de kesinlikle öneririz. Hatta dizinin, pek çok konuda orijinal yapımın önüne geçtiğini bile söyleyebiliriz.
Yönetmen: Andrew Stanton
Seslendirme Kadrosu: Ben Burtt, Elissa Knight, Jeff Garlin
"Wall-E" isimli animasyon filminde, insanların dünyayı terk ettiği bir gelecekte, dünyada tek başına kalmış robot Wall-E'yi izliyoruz. Bir gün dünyaya Eve adında bir araştırma robotu gönderilmesiyle Wall-E'nin hayatı değişir. Ana karakterimizin tek bir diyalog kurmadan kalbimizi kazandığı "Wall-E", büyük küçük herkesin izlemesi gereken bir animasyon.
Yönetmen: Robert Wise
Oyuncular: Michael Rennie, Patricia Neal, Hugh Marlowe
Hem uzaylı hem de robot temasını aynı anda işleyen bilim kurgu filmi "The Day the Earth Stood Still"de bir uzaylı, Washington D.C.'ye iner ve Dünya halkına barış içinde yaşamaları gerektiğini ya da diğer gezegenler için tehlike oluşturdukları için yok edileceklerini söyler. Orijinalini daha çok önersek de dilerseniz 2008 tarihli "The Day the Earth Stood Still" filmini de izleyebilirsiniz.
Yönetmen: Steven Spielberg
Oyuncular: Haley Joel Osment, Jude Law, Frances O'Connor, Sam Robards, Jake Thomas, William Hurt
Sonrasında benzer konuları işleyen çokça film ve dizi çekildiği ve aralarında oldukça da başarılı olanlar bulunduğu için listemizdeki en iyi yaş alan yapım "A.I. Artificial Intelligence" olmayabilir. Yani bugün yeniden izlerseniz o günkü tadı alamayabilirsiniz veya ilk kez izleyecekseniz, filme o kadar da hayran kalmayabilirsiniz. Ancak zamanının çığır açan yapımlarından biri olduğu ve kesinlikle izlenmesi gerektiği için bu listede yer vermek istedik. "A.I. Artificial Intelligence" filminin konusu hepimizin çok iyi bildiği "Pinokyo" masalından tanıdık gelecektir: Son derece gelişmiş robotik bir çocuk, insan annesinin sevgisini kazanabilmek için "gerçek" olmayı çok ister.
Yönetmen: James Cameron
Oyuncular: Arnold Schwarzenegger, Linda Hamilton, Michael Biehn
Belki de robotları konu alan en ünlü yapımlardan olan "The Terminator" filminde bir asker, neredeyse yok edilemez bir cyborg ölüm makinesini durdurmak için 2029 yılından 1984'e gönderilir. Bu gelişmiş robotun amacı ise oğlu insanlığın geleceğini kurtaracak olan bir kadını öldürmektir. "The Terminator" filmini sevenler için yine robotlar ve zamanda yolculuk temasını işleyen devam filmi "Terminator 2: Judgment Day"i (1991) de öneririz.
Yönetmen: Neill Blomkamp
Oyuncular: Sharlto Copley, Dev Patel, Hugh Jackman, Sigourney Weaver
Aksiyon ve dram türlerini de kapsayan bilim kurgu filmi "Chappie"de yakın gelecekte suç, robotik bir polis gücü tarafından kontrol altında tutulmaktadır. Bir polis droidi olan Chappie, çalınıp yeni bir programla donatılınca, kendisi için düşünme ve hissetme yeteneğine sahip ilk robot olur.
Yönetmenler: Don Hall, Chris Williams
Seslendirme Kadrosu: Ryan Potter, Scott Adsit, Jamie Chung
Komik, maceralı ve yer yer duygusal bir animasyon olan "Big Hero 6" filminde, dev boyutlu şişme robot Baymax ve dahi Hiro Hamada arasında özel bir bağ gelişir ve birlikte bir grup arkadaşıyla bir araya gelerek yüksek teknoloji kahramanlar grubu oluştururlar.
Yönetmen: Kogonada
Oyuncular: Colin Farrell, Jodie Turner-Smith, Malea Emma Tjandrawidjaja, Justin H. Min yer
Bilim kurgu ve dram türlerindeki "After Yang", Alexander Weinstein'ın kısa hikayesi "Saying Goodbye to Yang"den uyarlanıyor, senarist ve yönetmenliğini ise Kogonada yapıyor. Yakın bir gelecekte, bir aile, robotik yapay zeka yardımcılarının beklenmedik bir şekilde bozulmasının ardından sevgi, bağ ve kayıp gibi sorularla karşı karşıya kalır.
Yönetmen: Alex Proyas
Oyuncular: Will Smith, Bridget Moynahan, Bruce Greenwood
Aksiyon, gizem ve bilim kurgu türlerindek, "I, Robot" filminde 2035 yılında, teknofobik bir polis, bir robot tarafından işlenmiş olabilecek bir suçu araştırır ve bu da insanlığa yönelik daha büyük bir tehditle karşı karşıya kalmasına yol açar.
Yönetmen: Robert Rodriguez
Seslendirme Kadrosu: Rosa Salazar, Christoph Waltz, Jennifer Connelly
Aksiyon, macera ve tabii ki bilim kurgu türlerindeki animasyon filmi "Alita: Battle Angel"da, devre dışı bırakılmış bir cyborg yeniden canlandırılır, ancak geçmişine dair hiçbir şey hatırlayamaz ve kim olduğunu bulmak için bir arayışa girer.
Yönetmen: Jim Archer
Oyuncular: David Earl, Chris Hayward, Louise Brealey, Jamie Michie, Nina Sosanya, Lynn Hunter, Lowri Izzard, Mari Izzard
Mary Shelley'nin "Frankenstein"ının içten ve eğlenceli bir yeniden uyarlaması olan "Brian and Charles", 2022 Sundance Film Festivali'nde kalpleri çaldı. Brian, nadiren işe yarayan ve alışılmadık mekanizmalar inşa ederek günlerini geçiren, Galler bölgesinin kırsallarında yaşayan yalnız bir mucittir. Yalnızlıktan sıkılan Brian, bir çamaşır makinesi ve yedek parçalarını kullanarak yapay zeka bir robot olan Charles'ı icat eder. İngilizceyi sözlükten öğrenen ve lahanaya takıntılı olan Charles ile Brian'ın arkadaşlıklarını izleriz.
Yönetmen: Michael Rianda, Jeff Rowe
Seslendirme Kadrosu: Abbi Jacobson, Danny McBride, Maya Rudolph
Bir aile filmi olan "The Mitchells vs the Machines" animasyonu, pek de iyi geçinemeyen Mitchell Ailesi'nin dünyayı ele geçiren robotlardan kaçmaya çalışmasını, dünyayı kurtarırken bir yandan da aile bağlarını yeniden kurmaya çalışmalarını anlatıyor.