2018'İN EN ÇOK KONUŞULAN SANAT OLAYLARI

Frieze Hollywood’a açılıyor
Dünyanın en prestijli ve en çok ziyaretçi çeken çağdaş sanat fuarlarından Frieze, aylar süren dedikodulardan sonra lokasyonlarından birinin 2019 itibariyle Los Angeles’ta yer alan Paramount Studios olacağını duyurdu. Bu duyuru ile Hollywood’a açılacağını doğrulayan Frieze’in Los Angeles’taki ilk organizasyonu 14-17 Şubat 2019 tarihleri arasında gerçekleşecek ve tahminen 60 galeri katılım gösterecek. Los Angeles daha önce de farklı fuarlara ev sahipliği yapmış fakat bu girişimler başarısız sonuçlanmıştı. Frieze’in direktörü Victoria Siddall, bugüne kadarki Londra ve New York tecrübeleri ile birlikte değerlendirildiğinde Los Angeles’ın Frieze için eşi bulunmaz bir ortam yaratacağını, hali hazırda sahip oldukları izleyicilere yeni lokasyon sayesinde çok daha farklı renklerin ekleneceğine inandıklarını belirtiyor.

iPhone videosundan Turner Prize’a
2018’in son haberi, kurulduğu 1985 senesinden beri her sene İngiltere’de yaşayan ya da çalışan, son bir sene içinde ürettiği işiyle ya da sergisiyle öne çıkan bir sanatçıya verilen ve sanat dünyasının en prestijli ödüllerinden biri olan Turner Prize kazananıydı. Turner Prize, bu kez İskoç sanatçı Charlotte Prodger’a gitti. Prodger’ın ödülü kazanmasını sağlayan işi ise iPhone’u ile çektiği ve cinsel kimlik, manzara ve mitoloji kavramlarına odaklanan videosuydu. Gelecek Venedik Bienali’nde İskoçya’yı temsil edecek sanatçı, genel kanının aksine yüksek prodüksiyon maliyetlerinden kaçınarak iPhone’uyla oldukça kişisel ve lirik işler üretiyor. Sanatçının ödülü kazanmasını sağlayan “BRIDGIT” isimli 32 dakikalık videosu ise tamamen telefonun depolama kapasitesi doğrultusunda üretilmiş ve Prodger’ın manzara çekimi eşliğinde mitoloji ve filozofi üzerine yorumlamaları ile tamamlanmış.

David Hockney, yaşayan en pahalı sanatçı
David Hockney, “Portrait of an Artist (Pool with Two Figures)” isimli işi ile yaşayan en pahalı sanatçı unvanını elde etti. Modern çağın en önemli başyapıtlarından biri olarak görülen eser, Kasım ayında Christie’s Müzayede Evi’nde gerçekleşen müzayedede 80 milyon dolara satıldı; böylece Hockney bu unvanı Jeff Koons’dan almış oldu. Jeff Koons 58 milyon dolara satışı gerçekleşen “Balloon Dog” isimli heykeli ile 2013’ten beri unvanı elinde tutuyordu.

Beyaz Saray VS. Guggenheim
2018 senesinin çok konuşulan olaylarından ilki Beyaz Saray ve Guggenheim Müzesi arasındaki çekişme oldu. Seçilen her bir Amerika başkanının göreve başlamasının ardından Beyaz Saray’ı değerli sanat eserleriyle doldurarak dekore etmesi çok alışılagelmiş bir durum ve Trump’ın başa geçmesinden sonra yaşanan olay da bu durumdan kaynaklanıyor. Melania ve Donald Trump çiftinin Beyaz Saray için Van Gogh’un “Landscape with Snow” isimli işini ödünç almak istediklerini saray küratörü aracılığıyla Guggenheim Müzesi’ne iletmeleri sonrasında, Guggenheim baş küratörü ve sanat direktörü Nancy Spector, bu talebe olumsuz yanıt vermişti. Spector, olumsuz yanıt vermesi ile birlikte talep edilen Van Gogh eseri yerine sanatçı Maurizio Cattelan’ın “American” isimli 18 karat altın ile kaplanmış klozet işini önererek bu eserin uzun dönemli ödünç alınabileceğini söylemişti. Bu durum, Trump’ın politik yaklaşımlarına bir protesto olarak algılanırken, Nancy Spector konuyla ilgili olarak “Cattelan’ın “American” isimli işi Trump Amerika’sını öngörmüş olabilir, bu da eserin Guggenheim’daki misyonuna kalıcı bir iz bırakacaktır” yorumunu yaptı. Altın kaplama klozet Beyaz Saray’a asla girmedi, ancak Guggenheim Müzesi’nde fonksiyonel olarak sergilendi ve halihazırda 100.000 kişi tarafından kullanıldı.

Sotheby’s’de Modigliani rekoru
2018 senesinde müzayede piyasası bir rekora daha şahit oldu. İtalyan sanatçı Amadeo Modigliani’nin “Nu Couché” isimli eseri müzayedede açık artırmaya çıkmadan önce 150 milyon dolar ile en fazla değer biçilen iş oldu. Sotheby’s bahar müzayedesinde satışı gerçekleşen ve Modigliani’nin en büyük tuvali olan iş, en pahalı 20 eserden biri olma unvanını elde etti. Daha önce Leonardo da Vinci’nin “Salvator Mundi” isimli yeni ortaya çıkan işi için müzayedede 100 milyon dolar değer biçilmiş, 450 milyon dolarlık satışı ile de dünyanın en pahalı eseri olmuştu.

Senenin en beğenilen
sergilerinden “Hilma af Klint” Senenin en beğenilen ve sanat eleştirmenlerinin de her izleyicinin mutlaka gidip görmesi gerektiği yorumunda bulunduğu sergilerden biri Guggenheim Müzesi’nde açılan “Hilma af Klint: Paintings for the Future” oldu. 1862 İsveç doğumlu sanatçının sergisi, portre ve peyzaj çizim örneklerinin büyük tuvaller üzerinde görülebileceği işlerden oluşuyor. Müzenin içinde kronolojik bir sıra ile sergilenen işlerin, modern sanatın tarihini gözler önüne sererken aynı zamanda dün tamamlanmışçasına bir yenilikte olduğu belirtiliyor. Sanatçının bu sergi ile yakaladığı başarı aslında biraz da garip, çünkü af Klint 1980’lerde dikkat çekmeye başlıyor ve MoMA’da beş sene önce gerçekleşen “Inventing Abstraction” sergisinde yer almasına rağmen sergi kataloğunda bilgisi yer almıyor. Bu nedenle sanat dünyası, “Paintings for the Future” sergisinin Hilma af Klint’in yeniden ve geç gelen keşfi olduğunda hemfikir. Sergi ise 2019 Nisan ayına kadar ziyaretçilere açık olacak.

Halka açık Rembrandt restorasyonu
Rijskmuseum, Ekim ayında müzenin tarihindeki en büyük restorasyon projelerinden birine imza atacağını duyurdu. Rembrandt’ın “The Night Watch” isimli anıtsal büyüklükteki eseri için gerçekleştirilecek restorasyon, müzeler tarihinde de bir ilk sayılıyor. Dünyanın en önemli eserlerinden biri olarak görülen ve Rijskmuseum’un sergilenmesi için özel bir duvar inşa ettiği işin restorasyonu Temmuz 2019’da başlayacak. Bu restorasyon sürecinin bugüne kadar gerçekleşmiş olanlardan farkı ise, tüm sürecin isteyen sanatseverler tarafından hem müzede hem online olarak izlenebilecek olması. “The Night Watch”, restorasyona alınmadan önce Rembrandt’ın ölümü üstünden geçen 350 seneye ışık tutan bir sergide izleyicilerle buluşacak. Çok büyük bir bütçe ayrılan restorasyonun sadece gün ışığında yapılacak olmasıyla seneler boyunca sürmesi söz konusu.

Picasso’ya adanan müze
Senenin heyecanlandıran haberlerinden biri Pablo Picasso’nun işlerinin bulunduğu en geniş koleksiyonun sanatçıya adanmış bir müze ile sanatseverlere sunulacağının açıklanmasıydı. Şubat ayında yapılan duyuruya göre, İspanyol sanatçı Pablo Picasso’nun tek kızı Catherine Hutin-Blay, Güney Fransa’da dünyanın en geniş Picasso koleksiyonuna sahip olacak müzeyi hayata geçirmek için çalışmalara başlamış. 70 yaşındaki Hutin-Blay, annesinden kendisine miras kalan ve çoğunlukla 1952-1973 senelerini kapsayan 2.000’den fazla işi bir müzede toplayacak. Picasso’ya ait yaklaşık 1.000 adet resmin yanı sıra çizim, seramik, heykel, boyanmış tabak ve fotoğraflardan oluşan seçkiye sahip olacak müze, 2021 senesinde açılmak üzere planlandı. Müze, kalıcı sergi ile birlikte geçici sergilere de ev sahipliği yapacak ve araştırma merkezi, atölye, oditoryum gibi farklı bölümlere de sahip olacak.

Sanat dünyasının 2018’deki en etkileyici isimleri
Sanat dünyasında her sene merakla beklenen ve ArtReview’un yayımladığı “Power 100” listesi Kasım ayında duyuruldu. Çağdaş sanatın en etkileyici isimlerinin yer aldığı listede birinci sıradaki isim New York, Londra ve Hong Kong’da galerisi bulunan David Zwirner oldu. Çoğu ismin geçmiş senelerden yerini koruduğu listede ilk defa birey ya da grup dışında bir özgürlük hareketi yer aldı: #MeToo. Kadına yönelik taciz ve şiddeti kınayan uluslararası hareket #MeToo, bir sene içerisinde yarattığı etkiyi bu listeye üçüncü sıradan girerek kanıtlamış oldu. Listede yer alan diğer isimlerden birkaçı ise Ai Weiwei, Yayoi Kusama, Larry Gagosian ve Marina Abramović.

Banksy’yi (yine) herkes konuştu
2018’in en büyük sanat olayı şüphesiz Banksy’den geldi. Ekim ayında Sotheby’s Müzayede Evi’nde gerçekleşen açık artırma sırasında Banksy tam anlamıyla tarih yazdı ve ilk defa bir eser müzayedede satıldığı anda canlı performans olarak izlenebildi; Bansky’nin işi satılır satılmaz, bulunduğu müzayede salonunda kendi kendini yok etmeye başladı. Banksy’nin Viktoryen tarzda ve oldukça ağır bir çerçevenin içinde sergilenen “Girl with Balloon” isimli işi, müzayedede bilinmeyen bir alıcı tarafından telefon üzerinden satın alındı. Satın alındığı sırada ise çerçevenin içinde yer alan mekanizma çalışmaya başlayarak eseri parçalamaya başladı. Bansky’nin daha sonra bir video ile açıkladığı üzere, eserin tamamını yok etmeye yönelik hazırlanmış olan mekanizma müzayede sırasında bozularak işin ancak yarısını yok edebilmişti. Böylece aslında bir eser yok edilmeye çalışılırken yenisi ortaya çıkmış oldu. Sanatseverlerin kafasında “Sotheby’s’in bu durumdan haberi var mıydı?”, “Tüm bunlar bir PR çalışması mıydı?” ya da “Eserin satış durumu ne olacak?” gibi sorular uçuşurken, Sotheby’s bu sorulara açıklık getirerek bu durumdan kesinlikle haberdar olmadıklarını, eseri satın alan kişinin satışı hala onayladığını ve Banksy’nin yarattığı bu durum ile sanat tarihinde bir ilke imza attıkları için çok mutlu olduklarını ifade etti. “Girl with Balloon” isimli işin ismi bu olay sonrasında değişerek “Love is in the Bin” oldu ve hala üzerinde konuşulmaya devam ediyor. Banksy bu olay öncesinde yine kimse fark etmeden Louvre, Tate, British Museum ve MoMA gibi saygın müzelerde kalıcı koleksiyonların yanına kendi işlerini asarak dikkatleri üzerine çekmişti.

Carters çifti Louvre’u ele geçirdi
2018’in en çok konuşulan olaylarından bir diğeri Beyoncé ve Jay-Z çiftinin “Everything is Love” albümlerinin çıkış şarkısına Louvre Müzesi’nde çektikleri video-klipti. Çift, Louvre’u adeta bir film sahnesine çevirerek sanat tarihine pek çok referans verdikleri bir video çekti. Video, sosyal medyada paylaşılmaya başladığı andan itibaren rekor kırarak sadece sanat sektörünün değil, tüm dünyanın ilgisini topladı. Altı dakika boyunca adeta görsel bir şölen izlediğimiz video, Carters çiftinin sanatı ne denli takdir ettiğinin ve tutkuyla bağlı olduğunun işareti olurken, Louvre’un dünyanın en iyi müzelerinden biri olduğunu kanıtlar nitelikte. Bu klip aslında çiftin kendi çalışmalarını kamusal sanatla birleştirdikleri ilk iş değil. Jay-Z daha önce Tate Müzesi’nde performans sanatçısı Marina Abramović ile birlikte “Picasso Baby” isimli şarkısına klip çekmiş, Beyoncé ise hamile olduğunu Boticelli’nin “Venus” isimli eserine referans veren fotoğraf çekimi ile duyurmuştu.

Amsterdam’da yeni Keith Haring mural’i
Bu sene sokak sanatını takip edenleri sevindiren bir haber geldi: Amsterdam’da pop-art’ın önemli isimlerinden sanatçı Keith Haring’in yeni bir mural’i ortaya çıktı. 30 senedir kamudan gizli bir şekilde muhafaza edilen iş, grafiti sanatçısı ve aynı zamanda sanatçının hayranı olan Mick la Rock tarafından dört sene boyunca sürdürülen bir kampanya sonucu ortaya çıktı ve sanatçının Avrupa’da yer alan en büyük işi oldu. Haring’in ölmeden dört sene önce, 1986’da Amsterdam’daki Stedelijk Museum’un depo binasının duvarına yaptığı iş, sanatçının isteği doğrultusunda müze içinde sınırlı bir izleyicinin görmesindense daha fazla kişiye ulaşması adına deponun dış cephesine yapılmıştı. Ancak sonra binaya iklim değişikliği kontrolü projesi kapsamında endüstriyel giydirme yapılması ile mural’in üstü kapatılmak durumunda kalmıştı. Haring’in Amsterdam’a hediyesi, Mick la Rock’ın dört sene önce tesadüfi bir şekilde mural’in fotoğrafını görmesi ve kampanyayı başlatması ile tekrar izleyiciyle buluşmuş oldu.

Refik Anadol Walt Disney Concert Hall’a davet edildi
Medya sanatçısı ve tasarımcı Refik Anadol, bu sene Los Angeles’ın en bilinen ve tanınmış yapılarından Frank Gehry’nin tasarladığı Walt Disney Konser Binası’na çok önemli bir kutlama adına davet edildi. Anadol, filarmoninin 100. sezon açılışı için binanın dış cephesini adeta tuval olarak kullandı ve bu kutlamaya özel bir projeksiyon serisi üretti. Sanatçı, “WDCH Dreams” isimli seriyi üretmek için dijital orkestra arşivlerine ulaştı ve bu veriler üzerinden desenler oluşturdu. Oluşturulan bu desenler ise binanın dışındaki yüzeylere yansıtıldı. Anadol’a göre bu süreç, Walt Disney Concert Hall’un bilincini yeniden harekete geçirdi ve eşi benzeri olmayan bir görselleştirme ile organizasyonun ilk 100 yılını sanat ve teknoloji, mimari ve kurumsal hafıza bağlamında gözler önüne serdi. “WDCH Dreams” 28 Eylül-6 Ekim 2018 tarihleri arasında her akşam izlenebildi.

“Burning Man” eserleri Smithsonian’da
Her sene büyük bir merakla beklenen ve paylaşım rekorları kıran festival “Burning Man”, bu sene takipçileriyle bir de sergi olarak buluştu. Smithsonian Müzesi’nde bulunan Renwick Gallery, senenin en çok beklenen sergisine ev sahipliği yaparak Burning Man Festivali’nde yer alan işleri tek bir sergide gösterdi. “No Spectators: The Art of Burning Man” isimli sergi 30 Mart’ta açıldı ve her sene Nevada Çölü’nde sergilenen yaratıcılığı ve sanatı gözler önüne serdi. Serginin küratörü Nora Atkinson, tamamen dijitalleşen dünyada Burning Man’in sadece insan iletişimiyle ilgili olduğunu belirtirken, Burning Man proje CEO’su Marian Goodell ise bu serginin sadece festival katılımcılarına değil tüm sanatseverlere Burning Man atmosferini ve kültürünü deneyimleme şansı verdiğinin altını çiziyor. Sergide festival süresince yer alan işler ile birlikte sadece bu sergiye özel sipariş edilen anıtsal boyutta eserler de yer alıyor. Instagram paylaşım rekoruna koşan sergi, 21 Ocak 2019’a kadar devam edecek.

Yapay zeka ve sanat
Sanat tarihinde ilk defa yapay zeka ürünü olan bir portre müzayedede satıldı; hem de tahminlerin çok üstünde bir rakama. Paris’te yaşayıp çalışan Obvious isimli sanatçı kolektifinin yapay zeka yöntemiyle oluşturduğu portre, Christie’s New York’ta $432.000’e satıldı. “Portrait of Edmond de Belamy” isimli eser, Christie’s kataloğunda yazdığı ve sanatçı kolektifinin de açıkladığı üzere kurgusal Belamy ailesinin birden çok portresinin yer aldığı gruba ait bir işti. Portre, Christie’s müzayedesindeki satışta Andy Warhol’dan sonra satışı en pahalıya gerçekleşen iş oldu. İşin imzasında ise sanatçı kolektifi Obvious’un değil, işi yarattıkları yapay zeka yazılımının imzası bulunuyordu.

Wes Anderson bu kez küratör
“The Grand Budapest Hotel” ve “Royal Tenenbaums” gibi filmleriyle ses getiren yönetmen Wes Anderson, bu sene sanat dünyasına farklı bir şekilde daha dahil oldu. Wes Anderson ve kostüm tasarımcısı Juman Malouf, Viyana’nın önemli müzelerinden Kunsthistorisches Museum’da Kasım ayında açılan “Spitzmaus Mummy in a Coffin and Other Treasures” isimli serginin küratörlüğünü üstlendi. Bu sergi, alanının önemli yaratıcı isimlerin müze koleksiyonundan kişisel favorilerini seçerek kürate ettiği sergi serisinin üçüncüsüydü. Sergi, küratörlerinden birinin Wes Anderson olması dolayısıyla da oldukça ses getirdi ve yönetmenin kendi tarzını sergilemeye nasıl yansıttığı büyük merak uyandırdı. Antik Mısır mumyalarından Yunan hazinelerine, usta ressamların eserlerinden kraliyet mücevherlerine kadar pek çok farklı işi kapsayan sergiye, Wes Anderson’ın özel olarak yazdığı bir metin de eşlik ediyor. Sergi, Nisan 2019 tarihine kadar ziyaretçilerini bekliyor.

Serpentine Gölü’nde yüzen yerleştirme
Bu senenin ses getiren kamusal alan yerleştirmelerinden biri sanatçı ikilisi Christo ve Jeanne-Claude’a aitti. Çiftin dikey şekilde renkli varillerden oluşturduğu “The London Mastaba” isimli iş, Londra’da Serpentine Gölü’nün üzerinde izleyicilerle buluştu. Christo ve Jeanne-Claude’un İngiltere’deki ilk kamusal işi olan ve göl ekosistemine minimum zarar verecek şekilde tasarladığı yerleştirme, 600 ton ağırlığında ve piramit şeklindeydi. Christo, üretimi iki yıldan fazla süren bu işi “bir rüyanın gerçeğe dönüşmesi” olarak değerlendiriyor ve “Mastaba” kelimesinin Orta Doğu hafızasında “sonsuzluk evi/lahit” anlamına geldiğini ekliyor. Eserin, Christo’nun eşi Jeanne-Claude’un vefatı sonrası hayata geçmesinin ismiyle farklı bir anlamda örtüştüğünü de ekliyor.

Ziyaretçi rekoru kıran sergi
Metropolitan Museum of Art, düzenlediği “Michelangelo: Divine Draftsman and Designer” sergisi ile New York müze tarihinin en fazla ziyaretçiyi ağırlayan 10. sergisine sahip oldu. Michelangelo’nun çizimlerini barındıran ve milyonda bir gerçekleşecek bir sergi olarak değerlendirilen sergiyi, tam olarak 702.516 kişi ziyaret etti. Sergide, farklı kurum ve özel koleksiyonerlerden ödünç alınmış 200’den fazla iş bulunuyordu ve özellikle 500 yıldan fazla ömre sahip olan işler yıllar sürecek bir sigorta altına alınmıştı. Sergi için Michelangelo’nun Sistine Chapel’inin fotoğraflardan oluşan bir reprodüksiyonu yapılmış, işlerden bazıları ışıktan etkilenecek kadar hassas olduğu için de karanlıkta dinlenme süreleri verilmişti. Met başkanı ve CEO’su Daniel H. Weiss, serginin Rönesans sanatının kapsamlı ve nefes kesici bir incelemesi olduğunu ve ilk defa bu büyüklükte bir koleksiyonun tek bir yerde birleştirildiğini belirterek sadece hazırlık sürecinin sekiz sene sürdüğünü ekliyor.

Pulitzer Ödülü sanat
eleştirmeni Jerry Saltz’un Bu sene Pulitzer Ödülleri’nde eleştiri alanında ödül, sanat dünyasından bir isme gitti. New York Magazine’de sanat eleştirmeni olan Jerry Saltz, Pulitzer Ödülü’nün sahibi oldu. Saltz’un ödül almasını sağlayan makalesi ise o güne dek yazdığı eleştiri yazılarından daha farklıydı: Saltz, ödül alan makalesinde ilk defa başka bir sanatçı ya da sergi yerine kendini eleştiriyordu. “My Life as a Failed Artist (Başarısız Bir Sanatçı Olarak Hayatım)” başlıklı makalesi, Saltz’un sanatçılık kariyerinde yaşadığı hayal kırıklıklarını ve bu hayal kırıklıklarının kendisini nasıl dünyaca tanınmış bir eleştirmene dönüştürdüğünü anlatıyor. Jerry Saltz’un kısa, kendi tarzını içeren ve dışa dönük yazıları, kendisini Facebook, Twitter ve Instagram’da görünür hale getirerek günümüzün en çok okunan sanat eleştirmenlerinden biri yaptı ve Pulitzer Ödülü’nü alması da dolayısıyla büyük takdir topladı. Sanat dünyasında bir şekilde sürekli kendinden bahsettirmeyi başaran Saltz, geçtiğimiz ay ise “Nasıl başarılı sanatçı olunur?” sorusuna 33 ayrı şekilde cevap veren bir makale için Andy Warhol, Salvador Dali ve Frida Kahlo’nun kılığına girerek poz verdi.